Bởi vì khi ba tôi xuống tàu tập kết ra Bắc thì tôi hãy còn nằm trong bụng mẹ. Mãi đến năm 14 tuổi tôi mới được gặp ba lần đầu trong mấy ngày ngắn ngủi. Rồi lại bặt tin. Đến năm 1975 gia đình tôi mới được đoàn tụ. Nhưng rồi ba tôi lại tiếp tục công việc của ông, còn tôi phải đi học xa nên thời gian gần gũi nhau cũng không nhiều.
Tôi còn nhớ lần đầu tiên gặp ba tôi thấy ông là một người to lớn.Tôi thấy mình như được sống trong chuyện thần thoại vì lần đầu tiên tôi có cảm giác hạnh phúc khi được sống bên cạnh cha mẹ.
Xuân Hương lần đầu tiên gặp cha ở R (căn cứ Trung ương cục). Ảnh: PHẠM TƯỜNG HẠNH
Sau khi đất nước thống nhất, ba tôi cũng muốn con cái nối nghiệp ba. Ông hỏi tôi thích theo nghề không, tôi gật đầu. Ông lại hạ gọng kính xuống nhìn tôi trân trối rồi nói: “Con hãy nhìn cô Kim Cương, cô Thanh Nga... là những người vừa đẹp vừa có tài.
Còn con giống ba một cách xuyên tạc (ba tôi là một người rất đẹp trai) mà không biết con có năng khiếu hay không, thôi dẹp mộng đó đi, chứ lỡ mà con vào nghề rồi không có năng khiếu gì hết, bước ra sân khấu khờ khạo như một con voi sa lầy. Lỡ hôm ấy có ba đi coi, không biết ba trốn ở đâu. Con cứ hoạt động nghiệp dư nếu thấy được thì cỡ tuổi nào người ta cũng mời con vô”.
Sau đó chú Mai Lộc nói với ba tôi rằng: “Anh hãy cho cháu Hương theo nghề anh kẻo uổng vì tôi thấy nó có năng khiếu”. Lúc ấy ba tôi mới chịu cho tôi thi vào trường sân khấu, nhưng ba tôi dặn hội đồng giám khảo “Hãy sát hạch thật gắt. Nếu có năng khiếu thì hãy cho đậu, bằng không thì cứ đánh rớt”. Sau buổi sát hạch tôi được tuyển vào trường với số điểm khá cao và sau đó được chọn đi học ở Liên Xô (cũ).
Lúc tôi chuẩn bị đi học xa, nhà có nuôi gà, má tôi làm thịt con gà đãi tôi. Hôm sau ba tôi mua nải chuối nói với tôi: “Má con “giàu” nên có gà đãi. Ba nghèo nên chỉ đủ tiền mua nải chuối. Con ăn đi rồi ráng học nên người”. Ba tôi yêu má tôi lắm. Mỗi khi nói với bạn bè về má tôi ông gọi bà là “Nguyệt Nga của thời đại” vì má tôi là một người đàn bà đẹp lại thủy chung chờ đợi ông suốt 20 năm.
Tuy biết rằng má tôi mong ông nghỉ ngơi để cùng vợ con vui tuổi già - bù lại những năm tháng xa cách, nhưng ba tôi vẫn còn đến với các địa phương gầy dựng phong trào. Còn nhớ có một lần - sau nhiều lần thấy má tôi buồn vì chuyện ông cứ mãi đi - ông “bí mật” sửa soạn quần áo rồi đến giờ hẹn ông để gói quần áo sau lưng, mặt vẫn hướng về má tôi, chân đi lùi ra ngõ. Đến lúc biết má tôi không còn vói tay theo được nữa ông mới nói lớn: “Bà ơi!!! Tui đi Tây Ninh”. Cứ như vậy ông đi khắp các tỉnh đem tài năng của mình để cống hiến cho đời.
Tốt nghiệp xong vì công việc tôi cũng có dịp gần ba nhiều. Chỉ những ngày cuối cùng của ba, hai cha con mới được trọn vẹn bên nhau. Trong những ngày ấy, dù căn bệnh tim và nhiều chứng bệnh khác làm ba tôi đau đớn vô cùng nhưng ông không một lời than thở. Ông âm thầm chịu đựng một mình vì bản tính của ông là không thích làm người khác bận lòng. Dù biết rằng mình không qua khỏi, nhưng mỗi lúc mở mắt ra thấy tôi bên cạnh là ông luôn nở nụ cười. Trong hơi thở nặng nhọc ông vẫn nói về sự cống hiến, về những việc làm dang dở, về những dự định tương lai và những trăn trở về những vấn đề xã hội đang tồn tại.
Đến nay đã 13 năm, nhân dịp Đài Truyền hình TPHCM thực hiện chương trình “Những cánh chim không mỏi” về ba tôi, tôi lần giở lại những tài liệu, những công trình, hình ảnh còn để lại. Vẫn còn đây nét chữ ba tôi trên những trang kịch bản, những biên soạn về lịch sử, nghiên cứu về nghệ thuật, những câu chuyện vui của vùng An Lạc quê hương ba tôi... và nhiều công trình nghiên cứu khác tôi mới hiểu được rằng khát vọng cống hiến của ba tôi thật là to lớn.
Theo lời của nhà nghiên cứu Trần Bạch Đằng thì ba tôi là người “có thể dốc hết đến đồng xu cuối cùng để giúp bạn, là một người sống chan hòa và hết lòng với anh em nên anh Bích Lâm có nhiều bạn là một điều dễ hiểu”. Chính vì vậy trong buổi kỷ niệm “Những cánh chim không mỏi” do HTV tổ chức để tưởng nhớ về ông có rất đông những đồng đội, đồng nghiệp, những học trò, bạn bè của ba tôi ở nhiều lãnh vực đã đến dự.
Tất cả đều dành tình cảm sâu đậm và kể những câu chuyện khó quên về ông. Qua lời này tôi mới hiểu được rõ thêm rằng ba tôi ngoài nghề đạo diễn ra ông còn là một nhà viết kịch, làm thơ, nghiên cứu lịch sử và nghệ thuật, viết sách...
Phần thưởng cao quý nhất của Đại hội là giải con gà trống bằng vàng. Ba tôi đã thuyết trình về lịch sử đấu tranh của dân tộc, về những người phụ nữ Việt Nam đứng lên đấu tranh bảo vệ nền độc lập – từ Bà Trưng, Bà Triệu đến bà Nguyễn Thị Định, Nguyễn Thị Bình, cả những người phụ nữ chờ chồng như những “Hòn vọng phu” qua hai cuộc kháng chiến.
Theo lời bạn bè của ba tôi thì ba tôi là một người có tài, có tâm, hiểu biết rộng, vui tính, liêm khiết, có lòng yêu nước nồng nàn, biết quý mến và thủy chung với gia đình và bè bạn. Những tác phẩm của ông từ Trương Định, Đứng gác dưới ánh đèn nê ông, Xâm lược, Khuất Nguyên, Tô Hiến Thành xử án, Nửa tuần trăng kỳ lạ... đều thể hiện lòng yêu nước. Theo lời đạo diễn Minh Trị thì ba tôi là một người có nhiều cống hiến nhưng ông làm một cách âm thầm, không ồn ào.
Những người đã từng gặp ba tôi đều kể về ông với cả sự mến phục. Đó là cái di sản tinh thần quí báu mà ba tôi để lại cho tôi. Mỗi khi gặp bạn bè của ba tôi kể về ông, tôi cảm thấy yêu thương người ấy một cách lạ lùng. Bởi vì trong tình cảm, trong tâm hồn của người ấy có một phần cuộc đời của ba tôi.
Nghệ sĩ XUÂN HƯƠNG
Đọc topic Vy cũng tưởng NSƯT Bích Lâm là ba của tancogiaoduyen nữa đó 
