Giới sân khấu và những người yêu nghệ thuật xiếc bàng hoàng khi đầu Xuân mới Ðinh Hợi này nhận được tin buồn về sự ra đi bất ngờ do tai nạn giao thông của nghệ sĩ trẻ tài năng Hồng Hạnh, người nổi tiếng với Ðế kiếm trên đu, một tiết mục đã từng đoạt nhiều giải thưởng cao tại các liên hoan xiếc trong nước và quốc tế.
Tôi biết Hồng Hạnh cách đây gần năm năm sau khi tiết mục của chị đoạt Huy chương vàng Liên hoan xiếc toàn quốc năm 2002. Ấn tượng để lại trong tôi là niềm đam mê nghệ thuật và sự kiên trì chịu đựng những vất vả để theo đuổi sự nghiệp ở một cô gái trẻ.
Sinh năm 1980 tại Phú Xuyên (Hà Tây), Hồng Hạnh vào học khóa 14 của Trường trung cấp nghệ thuật xiếc Việt Nam khi mới 12 tuổi. Có năng khiếu, lại cần cù, chịu khó rèn luyện, chị nhanh chóng nắm bắt được những kỹ thuật cơ bản của bộ môn xiếc và từng bước định hình thể loại tiết mục của mình ở Thăng bằng kiếm trên đu dưới sự hướng dẫn của thầy giáo Nguyễn Văn Ðức và cô giáo Nguyễn Thu Hà.
Ðể tạo sắc thái riêng, tăng phần sinh động, hấp dẫn, tiết mục của Hồng Hạnh đã có nhiều đổi mới hình thức thể hiện kết hợp cùng các đường nét vũ đạo uyển chuyển, dẫn dắt và hướng sự chú ý của người xem vào trò diễn chủ đạo. Thăng bằng kiếm trên đu chính là bài thi tốt nghiệp ra trường giúp chị đạt kết quả xuất sắc.
Sau khi Hồng Hạnh về Liên đoàn xiếc Việt Nam, tiết mục của chị tiếp tục được nghệ sĩ Lê Thể bổ sung, nâng cao và hoàn chỉnh, tạo nên các hình tượng xiếc mang giá trị thẩm mỹ với tên gọi Ðế kiếm trên đu. Từ chỗ còn đơn giản, tiết mục bắt đầu có nội dung ý tưởng rõ ràng. Phương tiện thể hiện cũng được thiết kế lại phù hợp. Tuy là xiếc hiện đại nhưng tiết mục Ðế kiếm trên đu lại mang đậm mầu sắc văn hóa dân tộc.
Mỗi lần Hồng Hạnh bước ra biểu diễn, sân khấu như tràn ngập không khí của một ngày hội làng đầu xuân bởi âm nhạc và các điệu múa dân gian tình tứ, vui nhộn cùng tà áo tứ thân duyên dáng, lả lướt, phấp phới trên những giá đu. Một chàng trai gặp cô gái trong ngày hội và thách đố vui với nhau. Chàng trai khoe sự khéo léo của đôi tay qua một vài trò tung hứng. Ðáp lại, cô gái trình bày trò giữ thăng bằng trên mũi kiếm của mình, đưa chàng trai đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác, cuối cùng là sự thán phục hoàn toàn. Ở từng cụm chủ điểm của tiết mục, nghệ sĩ dàn dựng và diễn viên đều đưa vào những pha tạo hình đẹp mắt bằng các kỹ xảo độc đáo, gây ấn tượng với nhiều điểm nhấn cao trào sôi động.
Người xem hồi hộp theo dõi từng động tác của Hồng Hạnh khi cô móc hai chân vào giá đu đang đung đưa, ngả người xuống dưới ở độ cao hơn mười mét, miệng ngậm chặt thanh kiếm nhỏ, đầu mũi kiếm là một thanh kiếm dài gắn khay đựng ly nước được giữ thăng bằng. Trong tư thế đó, Hạnh còn làm được động tác tung hứng bóng chính xác bằng đôi tay tự do, cho thấy sự kết hợp kỹ xảo tài tình và hết sức điêu luyện. Hình tượng xiếc kết thúc tiết mục đầy chất trữ tình, để lại trong người xem những rung cảm sâu sắc về lòng dũng cảm và khả năng vô biên của con người.
Ðể có được những thành công trong nghề, Hồng Hạnh đã phải dồn nhiều công sức tập luyện và dũng cảm chịu đựng sự vất vả đến khắc nghiệt của nghề nhưng không bao giờ chị nản chí.
Hồng Hạnh vẫn thường nói, xiếc đã trở thành niềm đam mê rồi không thể bỏ được. Chị tâm niệm, người nghệ sĩ xiếc chỉ có được từ một đến hai tiết mục là cùng trong nghiệp diễn và chính vì thế chị hết lòng trau chuốt và không ngừng nâng cao cho tiết mục của mình, đem đến cho người xem những giây phút thưởng ngoạn tuyệt vời.
Ðế kiếm trên đu được Hồng Hạnh biểu diễn thành công nhiều lần ở cả trong nước và nước ngoài. Tiết mục đã giành Huy chương vàng tại Liên hoan xiếc toàn quốc năm 2002, Liên hoan xiếc quốc tế 2004 và vừa qua là Giải thưởng bạc Liên hoan xiếc quốc tế Valencia 2007 tại Tây Ban Nha.
Ra đi khi tuổi đời còn quá trẻ và đang bước vào độ chín của nghề, chị đã để lại nhiều tiếc thương cho những người yêu mến. Nghệ thuật xiếc Việt Nam cũng như công chúng sẽ còn ghi nhớ về nghệ sĩ trẻ tài năng Hồng Hạnh với tiết mục để đời Ðế kiếm trên đu.
NGUYỄN TIẾN CƯỜNG
