THE ONLY FORUM FOR CLVN LOVERS
Diễn đàn dang được nâng cấp . Thân mời các bạn TV vào xem và sử dụng.
Hãy click vào Quick links phía bên trên tay trái để bắt đầu
Nếu thấy có gì xin báo cho tcgd biết để sửa chữa cho kịp thời nhen các bạn.
Cám ơn các bạn
San Jose: Nhạc sĩ Anh Việt qua đời, thọ 81 tuổi
Nội quy chuyên mục
THÀNH VIÊN CLVN CHÚ Ý !
1- Bài viết phải luôn luôn bỏ dấu cho dễ đọc, viết không dấu sẽ bị xóa. Xem chỉ dẫn cách bỏ dấu taị đây.
2- Không đưa nguyên link từ các nơi khác vào - Không viết toàn chữ hoa hoặc liên tục không chấm phết.
3- Ghi rõ nguồn các bài được đưa lên là bắt buộc - Tránh những lời lẽ quá khích.
4- Mỗi thành viên chỉ được dùng một nick - Không nên đưa nhiều bài lắt nhắt liên tiếp từ cùng một thành viên.
5- Đừng dùng quote (trích dẫn) để trả lời khi 2 bài liên tiếp nhau - Tránh quote nhiều lần cùng một hình ảnh.
6- Không dùng màu đỏ trừ phi đó là tựa đề của một bài mới - Nên tạo chữ ký đẹp, cân đối, dễ nhìn.
7- Thắc mắc về bài bị xoá post trên diễn đàn đều cũng sẽ bị xoá. Trực tiếp liên lạc với Ban Điều Hành nếu cần.
8- Mọi thành viên đều cùng một nhà CLVN nên việc cư xữ hoà nhã với nhau là cần thiết dù ý kiến có dị biệt.
1- Bài viết phải luôn luôn bỏ dấu cho dễ đọc, viết không dấu sẽ bị xóa. Xem chỉ dẫn cách bỏ dấu taị đây.
2- Không đưa nguyên link từ các nơi khác vào - Không viết toàn chữ hoa hoặc liên tục không chấm phết.
3- Ghi rõ nguồn các bài được đưa lên là bắt buộc - Tránh những lời lẽ quá khích.
4- Mỗi thành viên chỉ được dùng một nick - Không nên đưa nhiều bài lắt nhắt liên tiếp từ cùng một thành viên.
5- Đừng dùng quote (trích dẫn) để trả lời khi 2 bài liên tiếp nhau - Tránh quote nhiều lần cùng một hình ảnh.
6- Không dùng màu đỏ trừ phi đó là tựa đề của một bài mới - Nên tạo chữ ký đẹp, cân đối, dễ nhìn.
7- Thắc mắc về bài bị xoá post trên diễn đàn đều cũng sẽ bị xoá. Trực tiếp liên lạc với Ban Điều Hành nếu cần.
8- Mọi thành viên đều cùng một nhà CLVN nên việc cư xữ hoà nhã với nhau là cần thiết dù ý kiến có dị biệt.
- sauvuongynhac
- Thành viên mới đến
- Bài viết: 78
- Ngày tham gia: Hai T8 08, 2005 5:00 pm
- Đến từ: ... mi?n xa xôi l?m
San Jose: Nhạc sĩ Anh Việt qua đời, thọ 81 tuổi
San Jose: Nhạc sĩ Anh Việt qua đời, thọ 81 tuổi
Nhạc sĩ Anh Việt qua đời tại San Jose, thọ 81 tuổi. (Ảnh do các cựu chiến hữu của nhạc sĩ Anh Việt cung cấp)
SAN JOSE, California.- Cựu Ðại Tá Trần Văn Trọng, nguyên cục trưởng Cục Quân Cụ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (QLVNCH), tức nhạc sĩ Anh Việt đã từ trần vào ngày 15 Tháng Ba 2008 tại San Jose, Bắc California, Hoa Kỳ, thọ 81 tuổi (sinh năm 1927).
Nhạc sĩ Anh Việt đã bắt đầu viết nhạc từ các năm của thập niên 1940 và có thể nói được rằng vào thời kỳ đó chưa có truyền hình và hệ thống phát thanh trên toàn Việt Nam còn thô sơ và hạn chế từng vùng, nhưng nhạc của ông đã được phổ biến rộng rãi trên các đĩa nhựa 33 tours, máy hát còn phải quay bằng tay, thay kim sau vài lần hát, chứ chưa có bao nhiêu máy chạy bằng điện, song đã giúp ông nổi tiếng ngay với các bài, như “Chiều Trong Rừng Thẳm” (1945), “Bến Cũ” (1946), “Một chuyến đi”, “Thơ Ngây” (1951)... khiến đi đến đâu từ thành thị đến các vùng nông thôn, người ta cũng đều nghe thấy vang lên các lời ca như sau:
“Trong rừng xa vắng... âm u nhuộm ánh dương mờ/Tiếng gió rít lên... ngàn cây xác xơ...” (Chiều trong rừng thẳm), hay “Bến ấy ngày xưa người đi vấn vương biệt ly, gió cuốn muôn phương về đây, thấy bóng người về hay chăng?...” (Bến Cũ), hoặc “Khi ấy em còn thơ ngây/Ðôi mắt chưa vương lệ sầu...” (Thơ ngây)...
Ngoài ra nhạc sĩ Anh Việt còn sáng tác các bản nhạc khác như “Rồi Ngàn Sau”, “Lúa Vàng”, “Một Chuyến Ði”, “Ai Xuôi Biên Thùy”, “Lỡ Chuyến Ðò”, “Ngày Xưa Yêu Nhau”...
Theo các người thân quen nhạc sĩ Anh Việt, thì cho đến năm 1993, ông còn phổ nhạc cho bài thơ của Tố Oanh, mang tựa đề “Bâng Quơ”.
Nhạc sĩ Anh Việt hồi năm 1967, từng là chủ tịch Hội Văn Nghệ Sĩ Quân Ðội của QLVNCH.
(L.T) - NV
Nhạc sĩ Anh Việt qua đời tại San Jose, thọ 81 tuổi. (Ảnh do các cựu chiến hữu của nhạc sĩ Anh Việt cung cấp)
SAN JOSE, California.- Cựu Ðại Tá Trần Văn Trọng, nguyên cục trưởng Cục Quân Cụ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (QLVNCH), tức nhạc sĩ Anh Việt đã từ trần vào ngày 15 Tháng Ba 2008 tại San Jose, Bắc California, Hoa Kỳ, thọ 81 tuổi (sinh năm 1927).
Nhạc sĩ Anh Việt đã bắt đầu viết nhạc từ các năm của thập niên 1940 và có thể nói được rằng vào thời kỳ đó chưa có truyền hình và hệ thống phát thanh trên toàn Việt Nam còn thô sơ và hạn chế từng vùng, nhưng nhạc của ông đã được phổ biến rộng rãi trên các đĩa nhựa 33 tours, máy hát còn phải quay bằng tay, thay kim sau vài lần hát, chứ chưa có bao nhiêu máy chạy bằng điện, song đã giúp ông nổi tiếng ngay với các bài, như “Chiều Trong Rừng Thẳm” (1945), “Bến Cũ” (1946), “Một chuyến đi”, “Thơ Ngây” (1951)... khiến đi đến đâu từ thành thị đến các vùng nông thôn, người ta cũng đều nghe thấy vang lên các lời ca như sau:
“Trong rừng xa vắng... âm u nhuộm ánh dương mờ/Tiếng gió rít lên... ngàn cây xác xơ...” (Chiều trong rừng thẳm), hay “Bến ấy ngày xưa người đi vấn vương biệt ly, gió cuốn muôn phương về đây, thấy bóng người về hay chăng?...” (Bến Cũ), hoặc “Khi ấy em còn thơ ngây/Ðôi mắt chưa vương lệ sầu...” (Thơ ngây)...
Ngoài ra nhạc sĩ Anh Việt còn sáng tác các bản nhạc khác như “Rồi Ngàn Sau”, “Lúa Vàng”, “Một Chuyến Ði”, “Ai Xuôi Biên Thùy”, “Lỡ Chuyến Ðò”, “Ngày Xưa Yêu Nhau”...
Theo các người thân quen nhạc sĩ Anh Việt, thì cho đến năm 1993, ông còn phổ nhạc cho bài thơ của Tố Oanh, mang tựa đề “Bâng Quơ”.
Nhạc sĩ Anh Việt hồi năm 1967, từng là chủ tịch Hội Văn Nghệ Sĩ Quân Ðội của QLVNCH.
(L.T) - NV
- suong.chieu
- Thành viên thực thụ
- Bài viết: 150
- Ngày tham gia: Sáu T3 07, 2008 9:26 am
[font=Arial]Nhạc Sĩ Anh Việt và Dòng Nhạc 50 Năm Sáng Tác[/font]
Ai trong chúng ta đã chẳng từng hơn một lần thưởng thức những lời ca trong sáng, lãng mạn và trữ tình của nhạc phẩm “Thơ Ngây” :
Khi ấy em còn thơ ngây
Đôi mắt chưa vương lệ sầu
Cười đùa qua muôn ánh trăng
Đắm xinh dôi môi hồng thắm
Em ngắm mây hồng hay dòng nước trong
Thấy lòng ngẩn ngơ như tìm một bóng ai
Kìa dôi bướm nhởn nhơ vờn hoa
Và trong nắng em nhìn đôi chim
Nắng tơ bướm vàng ánh trăng tiếng đàn
Bóng thông gió ngàn lòng càng say mơ...
Những lời ca trữ tình ấy lồng trong những cung bậc âm thanh dịu dàng xao xuyến như luôn mãi đưa chúng ta vào khung trời bềnh bồng hoa bướm mỗi khi được cất lên. Nhạc khúc ấy hình như đã đọng lại ở một góc nào đó trong tâm hồn của người yêu nhạc , chìm sâu ở đó nhưng không bao giờ mất, để sẽ sống lại mỗi khi được khơi lên, như lòng than vẫn ấm đỏ khi tro bụi được thổi bay đi.
Trải qua bao thăng trầm của dòng đời, nhạc phẩm “ Thơ Ngây” sáng tác
năm 1951 của Nhạc Sĩ Anh Việt vẫn giữ vững vị trí tươi thắm của một nụ hồng xinh đẹp không bao giờ tàn phai trong vườn hoa âm nhạc Việt Nam. Khởi đi từ giọng hát lãng mạn thuở xa xưa như Mai Hương, Lệ Thanh, Sĩ Phú, Elvis Phương rồi gần đây qua những tiếng hát như Hương Lan, Ái VaÂn ...v..v.. nhạc phẩm Thơ Ngây vẫn là nỗi rung cảm tuyệt vời , nỗi say sưa mê đắm cho cả người hát lẫn người nghe .
Trong lịch sử âm nhạc Việt Nam, những nhạc phẩm có tác dụng giao hòa được tâm hồn và trái tim của người trình diễn lẫn người thưởng thức , như nhạc phẩm Thơ Ngây, không phải là nhiều . Chính vì thế “Thơ Ngây” đã sống mãi với thời gian, không khác gì những nhạc phẩm lãng mạn bất
hủ như “Biệt Ly” của Doãn Mẫn, “Con Thuyền không bến” của Đặng Thế Phong , “ Nỗi lòng’ của Nguyễn Văn Khánh hay “ Em đến thăm anh một chiều mưa” của Tô Vũ...v...v..
Nhạc tình của Anh Việt có thể nói đã mang trọn vẹn âm hưởng của nhạc Tiền Chiến . Ngoài “ Thơ Ngây” (1951) , còn ít nhất hai nhạc phẩm nữa là” Bến Cũ” (1946) và “Lỡ Chuyến đò” (1947) cũng nằm trong khuynh hướng này.
Sở dĩ tôi chưa dám goị các nhạc phẩm trên là Nhạc Tiền Chiến , bởi vì theo sự phân tích của các nhà văn học sử thì Thi ca Tiền Chiến phải nằm trong thời điểm 1932-1945, là thời điểm khi ấy nước ta chưa có những
trận đánh lớn với người Pháp , hay nói rõ hơn nước ta chưa thực sự là một Quốc gia có chiến tranh . Do đó mới gọi là Tiền Chiến . Cho đến năm 1945 thì với cuộc Cách Mạng mùa Thu của Việt Minh, nền Văn Học của chúng ta đã rẽ qua một khúc quanh khác , nên năm 1945 được coi như năm đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn Tiền Chiến. Thêm nữa Thi ca Tiền Chiến về nội dung phải chuyên chở những tư tưởng tiến bộ , ca ngợi giá trị nhân bản và đặc biệt ca ngợi tình yêu lãng mạn . Đó là những điều
thoát thai từ luồng tư tưởng mới ,du nhập từ các xã hội Âu tây vào nước ta từ năm 1932, như một luồng gió lạ làm lung lay chế độ phong kiến với đạo Nho, đạo Khổng . Khởi xướng cho việc tiếp nhận luồng tư tưởng mới lãng mạn này là nhóm Tự Lưc Văn Đoàn gồm những nhà văn, nhà thơ như Nhất Linh, Khaí Hưng, Hoàng Đạo, Thế Lữ, T.T. KH, Nguyễn Bính , Quang Dũng ..v..v..rồi sang đến lãnh vực âm nhạc là các nhạc sĩ như Dương
Thiệu Tước , Đặng Thế Phong, Văn Cao, Doãn Mẫn ..v..v..
Nhạc tình của Anh Việt có đầy đủ nội dung và ý nghĩa của Nhạc Tiền Chiến, nhưng thời điểm sáng tác lại sau năm 1945 , tuy rằng ông không hề chịu ảnh hưởng gì của cuộc Cách mạng Mùa Thu . Do đó nếu luận theo sự phân tích của các nhà Văn Học Sử , thì Nhạc tình của Anh Việt vẫn chưa thể được goị là Nhạc Tiền Chiến 100% . Nhưng nếu nói theo cảm quan, thì người ta vẫn xem Nhạc Tình của Anh Việt là Nhạc Tiền Chiến.
Nhạc Sĩ Anh Việt , một ngôi sao sáng trong nền tân nhạc Việt Nam , nhưng ánh sáng sao của ông lại chuyên chở một nét vẻ rất đặc biệt. Nó chuyển biến theo những thăng trầm của chiều dài lịch sử Việt Nam, chuyển biến theo tâm thức và nỗi lòng nổi trôi của tác giả.
Ông đã từng viết nhạc về lý tưởng, về chiến đấu, về tình tự quê hương và tình yêu lứa đôi . Rồi sau đó, đến những năm tháng dài ly hương , và khi ông đã bước vào tuổi “thất thập cổ lai hy “ , tuổi đời mà ánh sáng nhạt phai của buổi hoàng hôn đã bắt đầu ghé thăm, ông đã vượt qua cái NGÃ của chính mình, để chuyển sang viết nhạc TÂM LINH , nơi đó ông đã nhìn thâý ánh sáng nhiệm màu và vĩnh cửu của cuộc đời .
Rất ít ai biết rằng Nhạc Sĩ Anh Việt đã có một khối lượng sáng tác lớn, hơn 200 Nhạc phẩm , một số đã được phổ biến , một số chưa phổ biến, một số tuy đã phổ biến nhưng không được rộng rãi lắm , và một số thất lạc sau ngày di tản khỏi đất nước năm 1975. Trải qua sự thăng trầm của lịch sử và sự nổi trôi của của chính cuộc đời người nhạc sĩ, chúng tôi xin
được phép phân tích Dòng Nhạc của Anh Việt ra làm ba giai đoạn :
I ) Giai đoạn thứ nhất (1945-1950) : Giai đoạn viết Nhạc cho Kháng Chiến. Đây là giai đoạn nước ta còn là thuộc địa của Pháp . Những người trai trẻ Việt Nam ,với lòng ái quốc sục sôi , đã theo chân những đoàn kháng chiến để đứng lên chống Pháp , dành độc lập tự do cho dân tộc. Dòng sáng tác của Nhạc Sĩ Anh Việt đã không khỏi mang dấu tích của cuộc chiến đấu , như những ca khúc tiêu biểu: Bến Kiên Giang(1945), Em chờ (1945), Chiều trong rừng thẳm (1945), Tự do (1946), Một chuyến đi(1945)
, Bến cũ(1946), Lỡ Chuyến đò (1947), Lúa vàng ( 1948), Tiếng sóng Bạch Đằng(1948), Ai xuôi biên thùy ( 1948), Hờn Vong quốc ( 1948), Những ngày tàn mơ (1949)...v..v..
Hãy nghe nhạc sĩ Anh Việt trong bước khởi đầu sáng tác , đã viết về Kiên Giang , nơi ông đã sinh ra và lớn lên , nơi đã có những chàng trai, từ giã người yêu bên bờ giòng nước Kiên Giang để ra đi vì nợ nước mà chẳng hẹn ngày về :
Sông Kiên Giang lờ đờ
Sông trôi đi nơi nào
Hàng cây bến xưa còn đó
Nhưng bóng anh nay còn đâu
Đã ra đi lòng nguyện đền nợ núi sông
( Bến Kiên Giang)
Đó là cảm tình rất chung hậu của ông với nơi chôn nhau cắt rốn , nơi có hàng dậu thưa, có lũy tre xanh bóng, có ruộng đồng thẳng cánh cò bay, có dòng hạ lưu Cửu Long mặn mòi chảy qua trước khi đổ sang Vịnh Thái Lan , nơi làm điểm gặp cho những cuộc hẹn thề và tiễn đưa .
Người nhạc sĩ đã vô chiến khu năm 1945 và đã sáng tác nhạc phẩm “ Chiều trong rừng thẳm” ( 1945) ca ngợi những người lính chiến đã nằm xuống cho cuộc đấu tranh chống thực dân giải phóng Quê Hương .
Bao ngày chinh chiến nơi đây nhuộm máu anh tài
Dấu vết vẫn ghi ngàn năm chẳng phai
Muôn cờ tươi thắm trong sương gợi chí tang bồng
Rừng chiều như vọng tiếng gọi thù xưa
( Chiều trong rừng thẳm)
Trớ trêu thay , nhạc phẩm này đã trở thành Nhạc Hiệu của đài Phát Thanh Pháp Á tuy rằng họ đã đồi tên thành bản “ Nhạc Thanh Bình” ,với những lời ca mới như :
Đây ngày tươi sáng muôn chim ca hót tưng bừng.
Tắm ánh nắng mai ngàn hoa thắm tươi...
-4-
Riêng bài “Tự Do” cũng đã được chọn làm nhạc hiệu cho Đài phát Thanh Kháng Chiến Nam Bộ , đồng thời cũng là bài hát chính cho Liên Đoàn Thanh Niên Việt.
Những ca khúc sáng tác trong thời kháng chiến, có hai nhạc phẩm đặc biệt mà lời ca rất lãng mạn trữ tình và âm điệu lại rất êm đềm xao xuyến mang nặng âm hưởng của Nhạc Tiền Chiến mà tôi đã có dịp đề cập ở trên. Đó là bài “Bến Cũ” (1946) và bài “ Lỡ Chuyến đò” ( 1947) . Cả hai bài tuy lồng trong bối cảnh của một Quốc gia thời kháng chiến , nhưng lại là những bản nhạc tình thật hay , nói lên sự chia xa của một mối tình : Chàng lên đường theo tiếng gọi non sông , nàng ở lại bến cũ chờ mong . Thời gian trôi qua, nước sông đã xuôi chảy bao lần lá vàng , nhưng bóng người chinh chiến vẫn ngàn khơi không thấy và người con gái vẫn cắm sào nơi bến sông cũ chờ mong một ngày hẹn về vô định .
Bến ấy ngày xưa người đi vấn vương biệt ly
Gió cuốn muôn phương về đây
Thấy bóng người về hay chăng...
( Bến cũ)
hay:
Chiều vàng lại đem nhớ tiếc thương
Đây người sang với con đò xưa
Và chiều chiều thôn nữ vấn vương
Duyên tình xưa êm thấm còn đâu
( Lỡ Chuyến đò)
Hai nhạc phẩm này khiến tôi chợt nhớ đến những vần thơ trong cuốn Chinh
Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn và Đoàn Thị Điểm, mô tả nỗi lòng của
người cô phụ tưởng vọng trông chồng khi mỗi mùa xuân hoa đào nở :
Thuở đăng đồ mai chưa dạn gió
Hỏi ngày về chỉ độ đào bông
Nay đào đã cuốn gió đông
Phù dung lại đã bên sông bơ sờ
II . Giai đoạn thứ hai (1951-1975) : Nhạc viết về Quê Hương , Quân Đội và Tình Yêu.
Cuộc đấu tranh của dân tộc đã thành công đưa đến sự chấm dứt chế độ bảo hộ của người Pháp, nhưng cũng đã khiến hai miền Nam Bắc bị chia đôi sau Hiệp định Geneve 1954 với dòng sông Bến Hải làm lằn ranh ngăn cách. Việt Minh đã thanh toán tất cả các tổ chức kháng chiến quốc gia để độc quyền lãnh đạo và đã lộ nguyên hình là một tập đoàn Cộng Sản . Hàng triệu đồng bào đã rời bỏ miền Bắc để di cư vào Nam tìm tự do và nắng ấm.
Trong giai đoạn này , nước ta đã rẽ sang một khúc quanh mới của lịch sử , với cuộc chiến tranh ý thức hệ giữa Quốc Gia và Cộng Sản. Nhạc Sĩ Anh Việt đã một lần nữa , khoác bộ Chiến Y để phục vụ trong QLVNCH , tiếp tục cuộc chiến bảo vệ tự do độc lập cho miền Nam . Một mặt cầm súng chiến đấu với bước chân đặt trên khắp bốn Vùng Chiến Thuật của nẻo đường miền Nam Việt Nam, một mặt dùng lời ca tiếng hát để ca ngợi Quân Đội , Quê Hương và Tình Yêu.
Cũng như các nhạc sĩ Phạm Duy, Trúc Phương ,Nguyễn văn Đông , Lam Phương, Trần Thiện Thanh..v... dòng nhạc Anh Việt đã không khỏi không ghi dấu những nét của cuộc chiến mà trong đó những người chiến binh QLVNCH đã được tiêu biểu để ngợi ca . Chẳng hạn như nhạc phẩm “ Chiến ca” viết cho Khóa I Thủ Đức ngày mãn khóa năm 1951 và đã được dùng làm nhạc phẩm đồng ca cho ngày mãn khóa , nhạc phẩm “ Quân Cụ Hành Khúc” ( 1956) và “ Nhảy Dù Hành Khúc “ ( 1968) ..v..v.. Đặc biệt với cuộc Hành Quân Hạ Lào 1972 , nhạc sĩ Anh Việt đã cảm khaí phổ nhạc cho một bài thơ hào hùng rất dài của nhà văn Phan Nhật Nam , mà hồi đó đã được phát thanh rất nhiều lần trên các làn sóng Quân Đội .
Về Nhạc Tình và Nhạc Quê Hương của Anh Việt trong giai đoạn này , ta có thể kể : Thơ Ngây (1951) , Cô Em xóm Lúa (1953),Hững Hờ ( 1954),Say trăng (1954), Mưa đêm(1957),Tình quê nối lại nhịp cầu(1956), Mây thu(1957),Áo em màu thiên thanh(1958),Hương thời gian (1966), Rồi ngàn sau( 1968), Tiếng ru vào đời (1973) ...v...v..
Điều cần nhắc lại là cũng thời khoảng này , Nhạc sĩ Anh Việt đã cùng bốn nhạc sĩ nổi danh khác là Lê Trọng Nguyễn, Nguyễn Hiền, Hoàng Nguyên và Lan Đài góp bài để nhập chung những sáng tác về Tình Ca thành tuyển
tập “ Nhạc Ru Tuổi Hồng” , rất được giới thưởng ngoạn yêu mến . Trong nhóm “ Nhạc Lâm Ngũ Sĩ “ này thì hiện nay chỉ còn lại có ba người , vì nhạc sĩ Hoàng Nguyên và Lan Đài đã vĩnh viễn đi về miền an giấc ngàn thu.
Với nhạc phẩm tình ca “Hương Thời gian” , có lẽ nhạc sĩ Anh Việt viết để tặng riêng cho mình .Một chiều nào đó , tạm rũ áo chinh y , trở về chốn cũ thăm lại cố nhân , nhưng người xưa nào đã chẳng thấy đâu , chỉ còn nghe tiếng gió ngàn , than thở trong nỗi quanh hiu:
Bao năm còn nặng gánh non sông, còn giông tố
Chiều nay dừng bước giang hồ , sau bao ngày chinh chiến
Thân trai về sông núi, xông pha áo nhuốm phong trần
Về lại thôn cũ chốn vườn xưa cỏ úa
Bóng người xưa xa vắng , biết tìm về nơi nao.
( Hương Thời gian)
Tiếng lòng này cũng giống như tâm sự của chàng Kim Trọng trong Đoạn Trường Tân Thanh của Nguyễn Du , trở lại vườn Lãm Thúy để tìm Thúy Kiều nhưng nàng đãđâu còn thấy bóng :
Trước sau nào thấy bóng người
Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông
Nỗi lòng này của Anh Việt cũng chỉ là một chút ủy mị thoáng qua, rất thường tình và “ rất người”. Và rồi trở về thực tại, nhạc sĩ Anh Việt vẫn sống cuộc đời Quân ngũ và vẫn tiếp tục phục vụ nghệ thuật , song song cuộc đời quân ngũ . Ông đã từng có những Sinh Hoạt Văn Nghệ trên các làn sóng : Đài Phát Thanh Pháp Á với Chương trình Nhạc Tình , Đài Phát Thanh Quân Đội vói chương trình Nhạc Quê Hương , Đài Phát Thanh Saigon vói Chương Trình Hương Thời Gian và Đài Truyên Hình Việt Nam với Chương Trình Nhạc Thính Phòng Jazz Symphonic , có sự cộng tác của các nhạc sĩ Hoàng Nguyên và Nguyễn Hậu ..v...v...Rất nhiều tiếng hát nổi danh thời bấy giờ đã cộng tác như Mai Hương , Anh Ngọc, Thanh Lan..v..v..
Nhạc sĩ Anh Việt đã dành tuổi trẻ của mình cho Quân Đội nên viết nhạc cho Quân Đội là lẽ tất nhiên.. Tuy nhiên tình ca vẫn là tiếng lòng muôn thuở của loài người , nên như trên đã đề cập , Anh Việt đã viết rất nhiều Tình Ca để chia sẻ nỗi nhớ nhung của những người yêu nhau mà phải xa nhau vì chiến cuộc . Ông cũng viết nhạc Quê Hương để xoa dịu và chữa lành những vết thương do chiến tranh gây nên bằng những hình ảnh thân thương , cao đẹp và đáng yêu của đất nước . Có yêu nhau, có yêu Quê Hương thì sẽ đương nhiên phải chiến đấu để duy trì được những tình cảm đó.
III . Giai đoạn thứ ba ( từ 1975 đến nay) : Giai đoạn tha hương.
Thân phận cá nhân tha phương :
Tiếc thay, miền Nam Việt nam, mảnh đất thân yêu của chúng ta cũng bị mất theo cuộc đổi đời ngày 30 tháng 4 năm 1975. Nhạc sĩ Anh Việt, cũng như gần hai triệu người Việt Nam , đã phải bỏ xứ ra đi lưu vong khắp bốn phương trời , để tìm tự do. Trong những ngày sống tha hương, khi Quê Hương đã nghìn trùng xa cách , nhạc sĩ Anh Việt vẫn không thể rời xa được cõi âm thanh mà tâm hồn ông đã gắn bó. Ý nhạc của Anh Việt cũng nổi trôi theo vận nước và thân phận con người , mang mang những nét bâng khuâng , nghẹn ngào , khắc khoải và lắm khi chua xót.
Nỗi lòng này của nhạc sĩ Anh Việt , chúng ta có thể tìm thấy được trong các tác phẩm như : Ngày tôi xa Saigon ( 1975), Đừng khóc nữa em
ơi ( 1975), Xuân Viễn xứ ( 1975), Giọt sương đêm (1978), Tôi sẽ về quê hương ( 1985), Hè về đâu đây ( 1985), Từ chiều đó (1986) , Ngày xưa yêu nhau ( 1986) , Giọt buồn (1987), Một thời dễ thuong (1990)..v..v..
Hãy nghe Sài Gòn hàng đêm trở về với Anh Việt, nhẹ nhàng như những thầm thì của một giấc mơ :
Có nhiều đêm nằm mơ, về gặp lại Saigon
Sài Gòn buồn hỏi tôi :
Bây giờ anh vui mộng hải hồ
Bây giờ anh quên tình sông núi
Không , tôi không quên Saigòn đâu
( Ngày tôi xa Sai Gòn)
Và rồi Anh Việt hứa sẽ trở về quê hương , thăm lại đường xưa lối cũ:
Tôi sẽ về Quê Hương tôi với non sông gấm vóc
Tôi sẽ về lại làng tôi với ruộng sắn nương khoai
Với đồng mạ xanh rờn và đàn cò bay nhởn nhơ.
(Tôi sẽ về Quê Hương tôi)
Ước mộng thật giản dị nhưng rất khó thực thi. Bao giờù quê hương ta
mới thực sự tự do no ấm , bao giờ quê hương ta mới thực sự lúa vàng reo hát trong những ngày mùa ? Nhớ lại miền thùy dương bóng dừa ngàn thông, khi ngày ấy bên giòng Hương Giang lững lờ xuôi chảy , dưới hàng phượng vĩ đỏ thắm nở dọc hai bên bờ , “ tôi đã đến thăm em một chiều nắng nhạt, một đêm trăng sáng , để thấy hương dạ lan vương mái tóc em , để làm hồn tôi vương vấn...” và để rồi từ đó hai tâm hồn đã tìm đến nhau dệt giấc mộng vàng trăm năm:
Em đến với tôi rực rỡ như nắng hạ
Bên bờ Hương Giang hoa phượng vĩ khoe màu thắm
Như em đi vào đời tôi
Tôi đến thăm em khi trăng vàng rơi trước ngõ
Và mùi hương dạ lan còn vương tóc em
Say sưa, mênh mang , vấn vương lòng tôi.
( Ngày xưa yêu nhau)
Cũng có khi , Anh Việt rung cảm với nỗi buồn triết lý của người bạn
đời đã theo sát ông với những thăng trầm và nổi trôi của cuộc sống để viết ra những dòng nhạc nhẹ nhàng man mác như tiếng suối nhẹ chảy qua ghềnh đá:
Nghiêng mình soi bóng nước
Ta thấy bóng của ta
In trên nền sỏi đá
Giữa lòng sông chiều tà
Một nỗi buồn xa lạ
Xâm chiếm mảnh hồn ta
Ta bảo sao ta không là sỏi đá
Vô tư khi dòng nước trôi qua
( Bâng quơ: Thơ Tố Oanh)
Rồi cũng như bà Huyện Thanh Quan, một chiều nao “thương nhà mỏi miệng cái gia gia”, nhạc sĩ Anh Việt đã hơn một lần trong ngày buồn tháng tư, chợt hỏi lại lòng mình để tìm xem nỗi bàng hoàng xúc cảm của ngày xa xưa ấy khi bước chân ra đi trong đời viễn xứ :
Nhớ tháng Tư buồn chia tay,
Nhớ người ra đi từng gọi tên Việt Nam.
Nhớ thương vô ngần.
( Đêm tháng tư buồn )
2) Nhạc Thiền và Nhạc Kinh.
Dòng đời vẫn xuôi chảy những tháng năm trên đôi vai người viễn xứ cho đến một ngày cách khoảng đây hơn sáu năm, nhạc sĩ Anh Việt thấy lòng mình thực sự trùng lắng : Cuộc sống con người rồi mai đây sẽ trở thành cát bụi , Những yêu thương giận hờn, những cơn mê chấp rồi cũng sẽ phai tàn . Chỉ còn tâm linh và cỗi rễ của tâm linh là vĩnh cửu . Tâm linh sẽ dẫn dắt con người tới nơi an dung tự tại, về trong ánh nhiệm màu của Đức Phật . Có thế mới cứu rỗi và xoa dịu được những nỗi đau trần thế. Chính vì ý niệm như thế , nhạc sĩ Anh Việt đã dấn thân vào lãnh vực Nhạc Thiền và Nhạc Kinh.
Từ năm 1993 cho đến 1996 , nhạc sĩ Anh Việt đă thực hiện được một cuốn Sách Nhạc Thiền mang tên “ Những giọt không” và hai cuốn CD Nhạc Thiền với nhan đề : “Hoa mặt trời “ và “Trường ca Avril” . Phần lớn ông phổ nhạc từ thơ của Thiền Sư Nhất Hạnh.
Mát lòng nhờ những giọt không
Bỗng đâu thuyền đã sang sông tới bờ
Cát mềm bãi vắng nguyên xưa..
( Những giọt không)
và : Avril về trong rừng cây trang nghiêm
Tình thương đã từ nơi ngàn xanh
Nơi suối trong thể hiện bàn tay MẸ nhiệm màu
Sửa soạn cho chúng ta ra đời
Trong hào quang của mùa Xuân tình thương ấm áp.
( Trường ca Avril)
Về nhạc Kinh thì khoảng hai năm gần đây, nhạc sĩ Anh Việt đã thực hiện được hai cuốn CD : “ Nhạc Kinh 1 “ và “ Nhạc Kinh 2 ” , phổ nhạc từ Bài Kinh Tinh Yếu Bát Nhã Ba La Mật . Đó là những bài Kinh, Kệ, Sám Nguyện của Kinh Phật đã để lại từ ngàn xưa , do thầy Nhất Hạnh dịch ra
chữ Quốc Ngữ và nhạc Sĩ Anh Việt phổ nhạc .Tiếng đàn Mandoline của Anh Việt đã dịu dàng quyện lấy tiếng ca thanh thoát của các Phật tử như đưa tâm hồn người nghe vào chốn lâng lâng không vướng bụi trần .
Anh Việt , người chiến sĩ thuở nào , đã từng hi sinh tuổi trẻ cho Quê Hương đất nước , phải chăng bây giờ đã tìm được cõi an vui thánh thiện trong tâm hồn . Cụ Nguyễn Công Trứ thuở xưa , sau khi hoàn tất bổn phận làm trai, đã ca ngợi thú điền viên .
Đường mây rộng thênh thênh cử bộ
Nợ tang bồng trang trắng vỗ tay reo
Thảnh thơi thơ túi rượu bầu
( Chí làm trai – Nguyễn Công Trứ)
Nhưng Anh Việt thì khác, sau những năm tháng dài hiến tuổi trẻ cho Quê hương đất nước , đã tìm dến một cái gì cao hơn cái NGÃ của chính mình, để đi vào cõi nhạc tâm linh cho mình và cho tha nhân . Nơi ấy đôi cánh âm nhạc bay miên man trong niềm an lạc , xa hẳn những chấp nê của cuộc đời và thoa dịu nỗi thương đau của trần thế .
3) Nhưng vẫn còn Nhạc tình và Nhạc Quê Hương : CD “ Bến cũ” .
Tuy nhiên nhạc sĩ Anh Việt vẫn chưa thể giã từ Nhạc Tình và Nhạc Quê Hương . Song song với những sáng tác làm cho chính mình , ông đã vì cảm tình riêng , phổ nhạc thơ cho một số văn hữu chẳng hạn như Thi Sĩ Hải
Đường trong cuốn CD ” Những tình khúc êm đềm bay vào đơn côi” với những tiếng hát Tuấn Ngọc, Hương Lan, Bích Ngọc, Lê Huỳnh, Như Mai, Giao Linh....và đặc biệt viết ca khúc làm Nhạc Kỷ Niệm cho hai trường Phan Thanh Giản và Đoàn Thi Điểm của Hội Ái Hữu Cần Thơ trong CD “Đại Hội Hè 99 , Gia đình Phan Thanh Giản & Đoàn Thị Điểm hải ngoại “ với hai giọng ca của Thung Lũng Hoa Vàng là Trần Ngọc và Ngân Hạnh ..v...v..
Và đặc biệt hơn hết ông sẽ cho ra mắt cuốn CD mang tên “ Bến cũ” để kỷ niệm 50 năm sáng tác . CD này gồm 10 Ca khúc lựa chọn ưng ý mà ông đã viết cho kháng chiến , cho tình yêu và cho quê hương : Bến Kiên Giang, Bến cũ, Một chuyến đi, Ngày xưa yêu nhau , Bâng quơ, Hương thời gian, Chiều trong rừng thẳm, Thơ ngây, Theo dấu thơ nhạc và Lỡ Chuyến đò. Những tiếng hát nổi danh đã được mời cộng tác như Tuấn Ngọc , Ái Vân , Mai Hương, Nguyễn Thành Vân.
Buổi kỷ niệm 50 năm cuộc đời sáng tác âm nhạc của ông, trong đó có ra mắt cuốn CD “ Bến Cũ” sẽ được tổ chức vào ngày 11 tháng 12 năm 1999 , tại Santa Clara Convention Center , Thung Lũng Hoa Vàng . Người viết bài này, cũng là MC cho Chương Trình, có cảm tưởng trước là Buổi Văn Nghệ kỷ niệm này sẽ rất thành công. Thứ nhất vì danh tiếng của nhạc sĩ Anh Việt cùng với gia tài âm nhạc quý báu mà ông đã cống hiến cho nền văn học nước nhà Thứ hai , buổi sinh hoạt văn nghệ mang một ý nghĩa cao đẹp : Nhạc sĩ Anh Việt sẽ dùng số tiền bán vé để gửi về Việt Nam giúp đồng bào 7 tỉnh miền Trung đang chịu cảnh bão lụt tàn phá .
Nhạc sĩ Anh Việt , với hơn 50 năm sáng tác và phục vụ âm nhạc ,từ thuở sơ khai cho đến giai đoạn cực thịnh , đã mặc nhiên tạo cho mình một chỗ đứng thật cao trong làng tân nhạc Việt Nam. Dù ông khiêm nhượng không muốn nhận chức vị này, nhưng người đời vẫn muốn trao cho ông chiếc áo cao quý đó . Trong trái tim của người yêu nhạc , những rung động của phím tơ dệt nên bởi nhạc sĩ Anh Việt sẽ mãi mãi là vùng trời bâng khuâng xao xuyến , có áng mây ấp ủ tình thương, có làn gió nhẹ mơn trớn tâm hồn và có những cành xôn xao lá hát để cùng nhau trao những tình tự đẹp giấc mơ hoa .
Trần Ngọc
San Jose, Mùa Lễ Thanksgiving 1999
(Bài này đã được đăng trong Tạp Chí Mẹ Việt Nam số 131, nhân dịp Buổi Tổ Chức Kỷ Niệm 50 sáng tác của Nhạc Sĩ Anh Việt, tại Santa Clara Convention Center San Jose ngày 11 tháng 12 năm 1999)
Ai trong chúng ta đã chẳng từng hơn một lần thưởng thức những lời ca trong sáng, lãng mạn và trữ tình của nhạc phẩm “Thơ Ngây” :
Khi ấy em còn thơ ngây
Đôi mắt chưa vương lệ sầu
Cười đùa qua muôn ánh trăng
Đắm xinh dôi môi hồng thắm
Em ngắm mây hồng hay dòng nước trong
Thấy lòng ngẩn ngơ như tìm một bóng ai
Kìa dôi bướm nhởn nhơ vờn hoa
Và trong nắng em nhìn đôi chim
Nắng tơ bướm vàng ánh trăng tiếng đàn
Bóng thông gió ngàn lòng càng say mơ...
Những lời ca trữ tình ấy lồng trong những cung bậc âm thanh dịu dàng xao xuyến như luôn mãi đưa chúng ta vào khung trời bềnh bồng hoa bướm mỗi khi được cất lên. Nhạc khúc ấy hình như đã đọng lại ở một góc nào đó trong tâm hồn của người yêu nhạc , chìm sâu ở đó nhưng không bao giờ mất, để sẽ sống lại mỗi khi được khơi lên, như lòng than vẫn ấm đỏ khi tro bụi được thổi bay đi.
Trải qua bao thăng trầm của dòng đời, nhạc phẩm “ Thơ Ngây” sáng tác
năm 1951 của Nhạc Sĩ Anh Việt vẫn giữ vững vị trí tươi thắm của một nụ hồng xinh đẹp không bao giờ tàn phai trong vườn hoa âm nhạc Việt Nam. Khởi đi từ giọng hát lãng mạn thuở xa xưa như Mai Hương, Lệ Thanh, Sĩ Phú, Elvis Phương rồi gần đây qua những tiếng hát như Hương Lan, Ái VaÂn ...v..v.. nhạc phẩm Thơ Ngây vẫn là nỗi rung cảm tuyệt vời , nỗi say sưa mê đắm cho cả người hát lẫn người nghe .
Trong lịch sử âm nhạc Việt Nam, những nhạc phẩm có tác dụng giao hòa được tâm hồn và trái tim của người trình diễn lẫn người thưởng thức , như nhạc phẩm Thơ Ngây, không phải là nhiều . Chính vì thế “Thơ Ngây” đã sống mãi với thời gian, không khác gì những nhạc phẩm lãng mạn bất
hủ như “Biệt Ly” của Doãn Mẫn, “Con Thuyền không bến” của Đặng Thế Phong , “ Nỗi lòng’ của Nguyễn Văn Khánh hay “ Em đến thăm anh một chiều mưa” của Tô Vũ...v...v..
Nhạc tình của Anh Việt có thể nói đã mang trọn vẹn âm hưởng của nhạc Tiền Chiến . Ngoài “ Thơ Ngây” (1951) , còn ít nhất hai nhạc phẩm nữa là” Bến Cũ” (1946) và “Lỡ Chuyến đò” (1947) cũng nằm trong khuynh hướng này.
Sở dĩ tôi chưa dám goị các nhạc phẩm trên là Nhạc Tiền Chiến , bởi vì theo sự phân tích của các nhà văn học sử thì Thi ca Tiền Chiến phải nằm trong thời điểm 1932-1945, là thời điểm khi ấy nước ta chưa có những
trận đánh lớn với người Pháp , hay nói rõ hơn nước ta chưa thực sự là một Quốc gia có chiến tranh . Do đó mới gọi là Tiền Chiến . Cho đến năm 1945 thì với cuộc Cách Mạng mùa Thu của Việt Minh, nền Văn Học của chúng ta đã rẽ qua một khúc quanh khác , nên năm 1945 được coi như năm đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn Tiền Chiến. Thêm nữa Thi ca Tiền Chiến về nội dung phải chuyên chở những tư tưởng tiến bộ , ca ngợi giá trị nhân bản và đặc biệt ca ngợi tình yêu lãng mạn . Đó là những điều
thoát thai từ luồng tư tưởng mới ,du nhập từ các xã hội Âu tây vào nước ta từ năm 1932, như một luồng gió lạ làm lung lay chế độ phong kiến với đạo Nho, đạo Khổng . Khởi xướng cho việc tiếp nhận luồng tư tưởng mới lãng mạn này là nhóm Tự Lưc Văn Đoàn gồm những nhà văn, nhà thơ như Nhất Linh, Khaí Hưng, Hoàng Đạo, Thế Lữ, T.T. KH, Nguyễn Bính , Quang Dũng ..v..v..rồi sang đến lãnh vực âm nhạc là các nhạc sĩ như Dương
Thiệu Tước , Đặng Thế Phong, Văn Cao, Doãn Mẫn ..v..v..
Nhạc tình của Anh Việt có đầy đủ nội dung và ý nghĩa của Nhạc Tiền Chiến, nhưng thời điểm sáng tác lại sau năm 1945 , tuy rằng ông không hề chịu ảnh hưởng gì của cuộc Cách mạng Mùa Thu . Do đó nếu luận theo sự phân tích của các nhà Văn Học Sử , thì Nhạc tình của Anh Việt vẫn chưa thể được goị là Nhạc Tiền Chiến 100% . Nhưng nếu nói theo cảm quan, thì người ta vẫn xem Nhạc Tình của Anh Việt là Nhạc Tiền Chiến.
Nhạc Sĩ Anh Việt , một ngôi sao sáng trong nền tân nhạc Việt Nam , nhưng ánh sáng sao của ông lại chuyên chở một nét vẻ rất đặc biệt. Nó chuyển biến theo những thăng trầm của chiều dài lịch sử Việt Nam, chuyển biến theo tâm thức và nỗi lòng nổi trôi của tác giả.
Ông đã từng viết nhạc về lý tưởng, về chiến đấu, về tình tự quê hương và tình yêu lứa đôi . Rồi sau đó, đến những năm tháng dài ly hương , và khi ông đã bước vào tuổi “thất thập cổ lai hy “ , tuổi đời mà ánh sáng nhạt phai của buổi hoàng hôn đã bắt đầu ghé thăm, ông đã vượt qua cái NGÃ của chính mình, để chuyển sang viết nhạc TÂM LINH , nơi đó ông đã nhìn thâý ánh sáng nhiệm màu và vĩnh cửu của cuộc đời .
Rất ít ai biết rằng Nhạc Sĩ Anh Việt đã có một khối lượng sáng tác lớn, hơn 200 Nhạc phẩm , một số đã được phổ biến , một số chưa phổ biến, một số tuy đã phổ biến nhưng không được rộng rãi lắm , và một số thất lạc sau ngày di tản khỏi đất nước năm 1975. Trải qua sự thăng trầm của lịch sử và sự nổi trôi của của chính cuộc đời người nhạc sĩ, chúng tôi xin
được phép phân tích Dòng Nhạc của Anh Việt ra làm ba giai đoạn :
I ) Giai đoạn thứ nhất (1945-1950) : Giai đoạn viết Nhạc cho Kháng Chiến. Đây là giai đoạn nước ta còn là thuộc địa của Pháp . Những người trai trẻ Việt Nam ,với lòng ái quốc sục sôi , đã theo chân những đoàn kháng chiến để đứng lên chống Pháp , dành độc lập tự do cho dân tộc. Dòng sáng tác của Nhạc Sĩ Anh Việt đã không khỏi mang dấu tích của cuộc chiến đấu , như những ca khúc tiêu biểu: Bến Kiên Giang(1945), Em chờ (1945), Chiều trong rừng thẳm (1945), Tự do (1946), Một chuyến đi(1945)
, Bến cũ(1946), Lỡ Chuyến đò (1947), Lúa vàng ( 1948), Tiếng sóng Bạch Đằng(1948), Ai xuôi biên thùy ( 1948), Hờn Vong quốc ( 1948), Những ngày tàn mơ (1949)...v..v..
Hãy nghe nhạc sĩ Anh Việt trong bước khởi đầu sáng tác , đã viết về Kiên Giang , nơi ông đã sinh ra và lớn lên , nơi đã có những chàng trai, từ giã người yêu bên bờ giòng nước Kiên Giang để ra đi vì nợ nước mà chẳng hẹn ngày về :
Sông Kiên Giang lờ đờ
Sông trôi đi nơi nào
Hàng cây bến xưa còn đó
Nhưng bóng anh nay còn đâu
Đã ra đi lòng nguyện đền nợ núi sông
( Bến Kiên Giang)
Đó là cảm tình rất chung hậu của ông với nơi chôn nhau cắt rốn , nơi có hàng dậu thưa, có lũy tre xanh bóng, có ruộng đồng thẳng cánh cò bay, có dòng hạ lưu Cửu Long mặn mòi chảy qua trước khi đổ sang Vịnh Thái Lan , nơi làm điểm gặp cho những cuộc hẹn thề và tiễn đưa .
Người nhạc sĩ đã vô chiến khu năm 1945 và đã sáng tác nhạc phẩm “ Chiều trong rừng thẳm” ( 1945) ca ngợi những người lính chiến đã nằm xuống cho cuộc đấu tranh chống thực dân giải phóng Quê Hương .
Bao ngày chinh chiến nơi đây nhuộm máu anh tài
Dấu vết vẫn ghi ngàn năm chẳng phai
Muôn cờ tươi thắm trong sương gợi chí tang bồng
Rừng chiều như vọng tiếng gọi thù xưa
( Chiều trong rừng thẳm)
Trớ trêu thay , nhạc phẩm này đã trở thành Nhạc Hiệu của đài Phát Thanh Pháp Á tuy rằng họ đã đồi tên thành bản “ Nhạc Thanh Bình” ,với những lời ca mới như :
Đây ngày tươi sáng muôn chim ca hót tưng bừng.
Tắm ánh nắng mai ngàn hoa thắm tươi...
-4-
Riêng bài “Tự Do” cũng đã được chọn làm nhạc hiệu cho Đài phát Thanh Kháng Chiến Nam Bộ , đồng thời cũng là bài hát chính cho Liên Đoàn Thanh Niên Việt.
Những ca khúc sáng tác trong thời kháng chiến, có hai nhạc phẩm đặc biệt mà lời ca rất lãng mạn trữ tình và âm điệu lại rất êm đềm xao xuyến mang nặng âm hưởng của Nhạc Tiền Chiến mà tôi đã có dịp đề cập ở trên. Đó là bài “Bến Cũ” (1946) và bài “ Lỡ Chuyến đò” ( 1947) . Cả hai bài tuy lồng trong bối cảnh của một Quốc gia thời kháng chiến , nhưng lại là những bản nhạc tình thật hay , nói lên sự chia xa của một mối tình : Chàng lên đường theo tiếng gọi non sông , nàng ở lại bến cũ chờ mong . Thời gian trôi qua, nước sông đã xuôi chảy bao lần lá vàng , nhưng bóng người chinh chiến vẫn ngàn khơi không thấy và người con gái vẫn cắm sào nơi bến sông cũ chờ mong một ngày hẹn về vô định .
Bến ấy ngày xưa người đi vấn vương biệt ly
Gió cuốn muôn phương về đây
Thấy bóng người về hay chăng...
( Bến cũ)
hay:
Chiều vàng lại đem nhớ tiếc thương
Đây người sang với con đò xưa
Và chiều chiều thôn nữ vấn vương
Duyên tình xưa êm thấm còn đâu
( Lỡ Chuyến đò)
Hai nhạc phẩm này khiến tôi chợt nhớ đến những vần thơ trong cuốn Chinh
Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn và Đoàn Thị Điểm, mô tả nỗi lòng của
người cô phụ tưởng vọng trông chồng khi mỗi mùa xuân hoa đào nở :
Thuở đăng đồ mai chưa dạn gió
Hỏi ngày về chỉ độ đào bông
Nay đào đã cuốn gió đông
Phù dung lại đã bên sông bơ sờ
II . Giai đoạn thứ hai (1951-1975) : Nhạc viết về Quê Hương , Quân Đội và Tình Yêu.
Cuộc đấu tranh của dân tộc đã thành công đưa đến sự chấm dứt chế độ bảo hộ của người Pháp, nhưng cũng đã khiến hai miền Nam Bắc bị chia đôi sau Hiệp định Geneve 1954 với dòng sông Bến Hải làm lằn ranh ngăn cách. Việt Minh đã thanh toán tất cả các tổ chức kháng chiến quốc gia để độc quyền lãnh đạo và đã lộ nguyên hình là một tập đoàn Cộng Sản . Hàng triệu đồng bào đã rời bỏ miền Bắc để di cư vào Nam tìm tự do và nắng ấm.
Trong giai đoạn này , nước ta đã rẽ sang một khúc quanh mới của lịch sử , với cuộc chiến tranh ý thức hệ giữa Quốc Gia và Cộng Sản. Nhạc Sĩ Anh Việt đã một lần nữa , khoác bộ Chiến Y để phục vụ trong QLVNCH , tiếp tục cuộc chiến bảo vệ tự do độc lập cho miền Nam . Một mặt cầm súng chiến đấu với bước chân đặt trên khắp bốn Vùng Chiến Thuật của nẻo đường miền Nam Việt Nam, một mặt dùng lời ca tiếng hát để ca ngợi Quân Đội , Quê Hương và Tình Yêu.
Cũng như các nhạc sĩ Phạm Duy, Trúc Phương ,Nguyễn văn Đông , Lam Phương, Trần Thiện Thanh..v... dòng nhạc Anh Việt đã không khỏi không ghi dấu những nét của cuộc chiến mà trong đó những người chiến binh QLVNCH đã được tiêu biểu để ngợi ca . Chẳng hạn như nhạc phẩm “ Chiến ca” viết cho Khóa I Thủ Đức ngày mãn khóa năm 1951 và đã được dùng làm nhạc phẩm đồng ca cho ngày mãn khóa , nhạc phẩm “ Quân Cụ Hành Khúc” ( 1956) và “ Nhảy Dù Hành Khúc “ ( 1968) ..v..v.. Đặc biệt với cuộc Hành Quân Hạ Lào 1972 , nhạc sĩ Anh Việt đã cảm khaí phổ nhạc cho một bài thơ hào hùng rất dài của nhà văn Phan Nhật Nam , mà hồi đó đã được phát thanh rất nhiều lần trên các làn sóng Quân Đội .
Về Nhạc Tình và Nhạc Quê Hương của Anh Việt trong giai đoạn này , ta có thể kể : Thơ Ngây (1951) , Cô Em xóm Lúa (1953),Hững Hờ ( 1954),Say trăng (1954), Mưa đêm(1957),Tình quê nối lại nhịp cầu(1956), Mây thu(1957),Áo em màu thiên thanh(1958),Hương thời gian (1966), Rồi ngàn sau( 1968), Tiếng ru vào đời (1973) ...v...v..
Điều cần nhắc lại là cũng thời khoảng này , Nhạc sĩ Anh Việt đã cùng bốn nhạc sĩ nổi danh khác là Lê Trọng Nguyễn, Nguyễn Hiền, Hoàng Nguyên và Lan Đài góp bài để nhập chung những sáng tác về Tình Ca thành tuyển
tập “ Nhạc Ru Tuổi Hồng” , rất được giới thưởng ngoạn yêu mến . Trong nhóm “ Nhạc Lâm Ngũ Sĩ “ này thì hiện nay chỉ còn lại có ba người , vì nhạc sĩ Hoàng Nguyên và Lan Đài đã vĩnh viễn đi về miền an giấc ngàn thu.
Với nhạc phẩm tình ca “Hương Thời gian” , có lẽ nhạc sĩ Anh Việt viết để tặng riêng cho mình .Một chiều nào đó , tạm rũ áo chinh y , trở về chốn cũ thăm lại cố nhân , nhưng người xưa nào đã chẳng thấy đâu , chỉ còn nghe tiếng gió ngàn , than thở trong nỗi quanh hiu:
Bao năm còn nặng gánh non sông, còn giông tố
Chiều nay dừng bước giang hồ , sau bao ngày chinh chiến
Thân trai về sông núi, xông pha áo nhuốm phong trần
Về lại thôn cũ chốn vườn xưa cỏ úa
Bóng người xưa xa vắng , biết tìm về nơi nao.
( Hương Thời gian)
Tiếng lòng này cũng giống như tâm sự của chàng Kim Trọng trong Đoạn Trường Tân Thanh của Nguyễn Du , trở lại vườn Lãm Thúy để tìm Thúy Kiều nhưng nàng đãđâu còn thấy bóng :
Trước sau nào thấy bóng người
Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông
Nỗi lòng này của Anh Việt cũng chỉ là một chút ủy mị thoáng qua, rất thường tình và “ rất người”. Và rồi trở về thực tại, nhạc sĩ Anh Việt vẫn sống cuộc đời Quân ngũ và vẫn tiếp tục phục vụ nghệ thuật , song song cuộc đời quân ngũ . Ông đã từng có những Sinh Hoạt Văn Nghệ trên các làn sóng : Đài Phát Thanh Pháp Á với Chương trình Nhạc Tình , Đài Phát Thanh Quân Đội vói chương trình Nhạc Quê Hương , Đài Phát Thanh Saigon vói Chương Trình Hương Thời Gian và Đài Truyên Hình Việt Nam với Chương Trình Nhạc Thính Phòng Jazz Symphonic , có sự cộng tác của các nhạc sĩ Hoàng Nguyên và Nguyễn Hậu ..v...v...Rất nhiều tiếng hát nổi danh thời bấy giờ đã cộng tác như Mai Hương , Anh Ngọc, Thanh Lan..v..v..
Nhạc sĩ Anh Việt đã dành tuổi trẻ của mình cho Quân Đội nên viết nhạc cho Quân Đội là lẽ tất nhiên.. Tuy nhiên tình ca vẫn là tiếng lòng muôn thuở của loài người , nên như trên đã đề cập , Anh Việt đã viết rất nhiều Tình Ca để chia sẻ nỗi nhớ nhung của những người yêu nhau mà phải xa nhau vì chiến cuộc . Ông cũng viết nhạc Quê Hương để xoa dịu và chữa lành những vết thương do chiến tranh gây nên bằng những hình ảnh thân thương , cao đẹp và đáng yêu của đất nước . Có yêu nhau, có yêu Quê Hương thì sẽ đương nhiên phải chiến đấu để duy trì được những tình cảm đó.
III . Giai đoạn thứ ba ( từ 1975 đến nay) : Giai đoạn tha hương.
Thân phận cá nhân tha phương :
Tiếc thay, miền Nam Việt nam, mảnh đất thân yêu của chúng ta cũng bị mất theo cuộc đổi đời ngày 30 tháng 4 năm 1975. Nhạc sĩ Anh Việt, cũng như gần hai triệu người Việt Nam , đã phải bỏ xứ ra đi lưu vong khắp bốn phương trời , để tìm tự do. Trong những ngày sống tha hương, khi Quê Hương đã nghìn trùng xa cách , nhạc sĩ Anh Việt vẫn không thể rời xa được cõi âm thanh mà tâm hồn ông đã gắn bó. Ý nhạc của Anh Việt cũng nổi trôi theo vận nước và thân phận con người , mang mang những nét bâng khuâng , nghẹn ngào , khắc khoải và lắm khi chua xót.
Nỗi lòng này của nhạc sĩ Anh Việt , chúng ta có thể tìm thấy được trong các tác phẩm như : Ngày tôi xa Saigon ( 1975), Đừng khóc nữa em
ơi ( 1975), Xuân Viễn xứ ( 1975), Giọt sương đêm (1978), Tôi sẽ về quê hương ( 1985), Hè về đâu đây ( 1985), Từ chiều đó (1986) , Ngày xưa yêu nhau ( 1986) , Giọt buồn (1987), Một thời dễ thuong (1990)..v..v..
Hãy nghe Sài Gòn hàng đêm trở về với Anh Việt, nhẹ nhàng như những thầm thì của một giấc mơ :
Có nhiều đêm nằm mơ, về gặp lại Saigon
Sài Gòn buồn hỏi tôi :
Bây giờ anh vui mộng hải hồ
Bây giờ anh quên tình sông núi
Không , tôi không quên Saigòn đâu
( Ngày tôi xa Sai Gòn)
Và rồi Anh Việt hứa sẽ trở về quê hương , thăm lại đường xưa lối cũ:
Tôi sẽ về Quê Hương tôi với non sông gấm vóc
Tôi sẽ về lại làng tôi với ruộng sắn nương khoai
Với đồng mạ xanh rờn và đàn cò bay nhởn nhơ.
(Tôi sẽ về Quê Hương tôi)
Ước mộng thật giản dị nhưng rất khó thực thi. Bao giờù quê hương ta
mới thực sự tự do no ấm , bao giờ quê hương ta mới thực sự lúa vàng reo hát trong những ngày mùa ? Nhớ lại miền thùy dương bóng dừa ngàn thông, khi ngày ấy bên giòng Hương Giang lững lờ xuôi chảy , dưới hàng phượng vĩ đỏ thắm nở dọc hai bên bờ , “ tôi đã đến thăm em một chiều nắng nhạt, một đêm trăng sáng , để thấy hương dạ lan vương mái tóc em , để làm hồn tôi vương vấn...” và để rồi từ đó hai tâm hồn đã tìm đến nhau dệt giấc mộng vàng trăm năm:
Em đến với tôi rực rỡ như nắng hạ
Bên bờ Hương Giang hoa phượng vĩ khoe màu thắm
Như em đi vào đời tôi
Tôi đến thăm em khi trăng vàng rơi trước ngõ
Và mùi hương dạ lan còn vương tóc em
Say sưa, mênh mang , vấn vương lòng tôi.
( Ngày xưa yêu nhau)
Cũng có khi , Anh Việt rung cảm với nỗi buồn triết lý của người bạn
đời đã theo sát ông với những thăng trầm và nổi trôi của cuộc sống để viết ra những dòng nhạc nhẹ nhàng man mác như tiếng suối nhẹ chảy qua ghềnh đá:
Nghiêng mình soi bóng nước
Ta thấy bóng của ta
In trên nền sỏi đá
Giữa lòng sông chiều tà
Một nỗi buồn xa lạ
Xâm chiếm mảnh hồn ta
Ta bảo sao ta không là sỏi đá
Vô tư khi dòng nước trôi qua
( Bâng quơ: Thơ Tố Oanh)
Rồi cũng như bà Huyện Thanh Quan, một chiều nao “thương nhà mỏi miệng cái gia gia”, nhạc sĩ Anh Việt đã hơn một lần trong ngày buồn tháng tư, chợt hỏi lại lòng mình để tìm xem nỗi bàng hoàng xúc cảm của ngày xa xưa ấy khi bước chân ra đi trong đời viễn xứ :
Nhớ tháng Tư buồn chia tay,
Nhớ người ra đi từng gọi tên Việt Nam.
Nhớ thương vô ngần.
( Đêm tháng tư buồn )
2) Nhạc Thiền và Nhạc Kinh.
Dòng đời vẫn xuôi chảy những tháng năm trên đôi vai người viễn xứ cho đến một ngày cách khoảng đây hơn sáu năm, nhạc sĩ Anh Việt thấy lòng mình thực sự trùng lắng : Cuộc sống con người rồi mai đây sẽ trở thành cát bụi , Những yêu thương giận hờn, những cơn mê chấp rồi cũng sẽ phai tàn . Chỉ còn tâm linh và cỗi rễ của tâm linh là vĩnh cửu . Tâm linh sẽ dẫn dắt con người tới nơi an dung tự tại, về trong ánh nhiệm màu của Đức Phật . Có thế mới cứu rỗi và xoa dịu được những nỗi đau trần thế. Chính vì ý niệm như thế , nhạc sĩ Anh Việt đã dấn thân vào lãnh vực Nhạc Thiền và Nhạc Kinh.
Từ năm 1993 cho đến 1996 , nhạc sĩ Anh Việt đă thực hiện được một cuốn Sách Nhạc Thiền mang tên “ Những giọt không” và hai cuốn CD Nhạc Thiền với nhan đề : “Hoa mặt trời “ và “Trường ca Avril” . Phần lớn ông phổ nhạc từ thơ của Thiền Sư Nhất Hạnh.
Mát lòng nhờ những giọt không
Bỗng đâu thuyền đã sang sông tới bờ
Cát mềm bãi vắng nguyên xưa..
( Những giọt không)
và : Avril về trong rừng cây trang nghiêm
Tình thương đã từ nơi ngàn xanh
Nơi suối trong thể hiện bàn tay MẸ nhiệm màu
Sửa soạn cho chúng ta ra đời
Trong hào quang của mùa Xuân tình thương ấm áp.
( Trường ca Avril)
Về nhạc Kinh thì khoảng hai năm gần đây, nhạc sĩ Anh Việt đã thực hiện được hai cuốn CD : “ Nhạc Kinh 1 “ và “ Nhạc Kinh 2 ” , phổ nhạc từ Bài Kinh Tinh Yếu Bát Nhã Ba La Mật . Đó là những bài Kinh, Kệ, Sám Nguyện của Kinh Phật đã để lại từ ngàn xưa , do thầy Nhất Hạnh dịch ra
chữ Quốc Ngữ và nhạc Sĩ Anh Việt phổ nhạc .Tiếng đàn Mandoline của Anh Việt đã dịu dàng quyện lấy tiếng ca thanh thoát của các Phật tử như đưa tâm hồn người nghe vào chốn lâng lâng không vướng bụi trần .
Anh Việt , người chiến sĩ thuở nào , đã từng hi sinh tuổi trẻ cho Quê Hương đất nước , phải chăng bây giờ đã tìm được cõi an vui thánh thiện trong tâm hồn . Cụ Nguyễn Công Trứ thuở xưa , sau khi hoàn tất bổn phận làm trai, đã ca ngợi thú điền viên .
Đường mây rộng thênh thênh cử bộ
Nợ tang bồng trang trắng vỗ tay reo
Thảnh thơi thơ túi rượu bầu
( Chí làm trai – Nguyễn Công Trứ)
Nhưng Anh Việt thì khác, sau những năm tháng dài hiến tuổi trẻ cho Quê hương đất nước , đã tìm dến một cái gì cao hơn cái NGÃ của chính mình, để đi vào cõi nhạc tâm linh cho mình và cho tha nhân . Nơi ấy đôi cánh âm nhạc bay miên man trong niềm an lạc , xa hẳn những chấp nê của cuộc đời và thoa dịu nỗi thương đau của trần thế .
3) Nhưng vẫn còn Nhạc tình và Nhạc Quê Hương : CD “ Bến cũ” .
Tuy nhiên nhạc sĩ Anh Việt vẫn chưa thể giã từ Nhạc Tình và Nhạc Quê Hương . Song song với những sáng tác làm cho chính mình , ông đã vì cảm tình riêng , phổ nhạc thơ cho một số văn hữu chẳng hạn như Thi Sĩ Hải
Đường trong cuốn CD ” Những tình khúc êm đềm bay vào đơn côi” với những tiếng hát Tuấn Ngọc, Hương Lan, Bích Ngọc, Lê Huỳnh, Như Mai, Giao Linh....và đặc biệt viết ca khúc làm Nhạc Kỷ Niệm cho hai trường Phan Thanh Giản và Đoàn Thi Điểm của Hội Ái Hữu Cần Thơ trong CD “Đại Hội Hè 99 , Gia đình Phan Thanh Giản & Đoàn Thị Điểm hải ngoại “ với hai giọng ca của Thung Lũng Hoa Vàng là Trần Ngọc và Ngân Hạnh ..v...v..
Và đặc biệt hơn hết ông sẽ cho ra mắt cuốn CD mang tên “ Bến cũ” để kỷ niệm 50 năm sáng tác . CD này gồm 10 Ca khúc lựa chọn ưng ý mà ông đã viết cho kháng chiến , cho tình yêu và cho quê hương : Bến Kiên Giang, Bến cũ, Một chuyến đi, Ngày xưa yêu nhau , Bâng quơ, Hương thời gian, Chiều trong rừng thẳm, Thơ ngây, Theo dấu thơ nhạc và Lỡ Chuyến đò. Những tiếng hát nổi danh đã được mời cộng tác như Tuấn Ngọc , Ái Vân , Mai Hương, Nguyễn Thành Vân.
Buổi kỷ niệm 50 năm cuộc đời sáng tác âm nhạc của ông, trong đó có ra mắt cuốn CD “ Bến Cũ” sẽ được tổ chức vào ngày 11 tháng 12 năm 1999 , tại Santa Clara Convention Center , Thung Lũng Hoa Vàng . Người viết bài này, cũng là MC cho Chương Trình, có cảm tưởng trước là Buổi Văn Nghệ kỷ niệm này sẽ rất thành công. Thứ nhất vì danh tiếng của nhạc sĩ Anh Việt cùng với gia tài âm nhạc quý báu mà ông đã cống hiến cho nền văn học nước nhà Thứ hai , buổi sinh hoạt văn nghệ mang một ý nghĩa cao đẹp : Nhạc sĩ Anh Việt sẽ dùng số tiền bán vé để gửi về Việt Nam giúp đồng bào 7 tỉnh miền Trung đang chịu cảnh bão lụt tàn phá .
Nhạc sĩ Anh Việt , với hơn 50 năm sáng tác và phục vụ âm nhạc ,từ thuở sơ khai cho đến giai đoạn cực thịnh , đã mặc nhiên tạo cho mình một chỗ đứng thật cao trong làng tân nhạc Việt Nam. Dù ông khiêm nhượng không muốn nhận chức vị này, nhưng người đời vẫn muốn trao cho ông chiếc áo cao quý đó . Trong trái tim của người yêu nhạc , những rung động của phím tơ dệt nên bởi nhạc sĩ Anh Việt sẽ mãi mãi là vùng trời bâng khuâng xao xuyến , có áng mây ấp ủ tình thương, có làn gió nhẹ mơn trớn tâm hồn và có những cành xôn xao lá hát để cùng nhau trao những tình tự đẹp giấc mơ hoa .
Trần Ngọc
San Jose, Mùa Lễ Thanksgiving 1999
(Bài này đã được đăng trong Tạp Chí Mẹ Việt Nam số 131, nhân dịp Buổi Tổ Chức Kỷ Niệm 50 sáng tác của Nhạc Sĩ Anh Việt, tại Santa Clara Convention Center San Jose ngày 11 tháng 12 năm 1999)
-
- Thành viên nhiệt tình
- Bài viết: 3786
- Ngày tham gia: Chủ nhật T11 12, 2006 4:00 pm
- Đến từ: Ngõ vắng xôn xao
- Tiếp xúc:
- tancogiaoduyen
- Site Admin
- Bài viết: 41708
- Ngày tham gia: Hai T4 12, 2004 5:00 pm
- Đến từ: U.S.A
- Tiếp xúc:
- suong.chieu
- Thành viên thực thụ
- Bài viết: 150
- Ngày tham gia: Sáu T3 07, 2008 9:26 am
- suong.chieu
- Thành viên thực thụ
- Bài viết: 150
- Ngày tham gia: Sáu T3 07, 2008 9:26 am
- suong.chieu
- Thành viên thực thụ
- Bài viết: 150
- Ngày tham gia: Sáu T3 07, 2008 9:26 am
- Quy_Kiem_Sau
- Thành viên mới đến
- Bài viết: 74
- Ngày tham gia: Chủ nhật T5 13, 2007 5:00 pm
- Đến từ: Bến Tre
- tancogiaoduyen
- Site Admin
- Bài viết: 41708
- Ngày tham gia: Hai T4 12, 2004 5:00 pm
- Đến từ: U.S.A
- Tiếp xúc:
Nhạc sĩ Anh Việt ( 1927-2008)
[align=center]Nhạc sĩ Anh Việt ( 1927-2008)[/align]
LTS.- Nhạc sĩ Anh Việt, tức cựu Ðại Tá Trần Văn Trọng, nguyên cục trưởng Cục Quân Cụ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa vừa từ trần vào ngày 15 Tháng Ba 2008 tại San Jose, Bắc California, Hoa Kỳ, hưởng thọ 81 tuổi.
Sau đây là bài viết của nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Ðình Toàn về nhạc sĩ quá cố Anh Việt, mà chúng tôi trân trọng giới thiệu.
Nếu hai thập niên 1940-1950 được coi là phồn thịnh của tân nhạc Việt Nam, thì phần đóng góp của Anh Việt không phải là nhỏ.
Vào thời ấy, buổi sáng người ta có thể nghe thấy Ngọc Bảo và Tâm Vấn hát “Bến Cũ” của Anh Việt trên đài phát thanh Hà Nội, buổi chiều hay đêm khuya người ta lại có thể nghe tiếng Anh Ngọc/Minh Trang, Mạnh Phát/Minh Diệu, Trọng Nghĩa/Ngọc Hà hát “Lỡ Chuyến Ðò”, “Một Chuyến Ði”, “Chiều Trong Rừng Thẳm” của ông trên sóng của các đài phát thanh Huế, Pháp Á hay Sài Gòn. Ấy là chưa kể có đài còn dùng nhạc của ông để làm nhạc hiệu nữa
Hầu hết các ca khúc của Anh Việt đều là tình ca.
Và, tình của chúng ta nói chung, trong thập niên 50, thường nói về những cuộc chia ly, nỗi nhớ nhung xa cách, ước mong một ngày yên bình được trở về chốn cũ, nối lại tình xưa...
Nhạc của Anh Việt cũng vậy.
Nhưng với cái ngọt ngào của âm điệu, thơ mộng của lời ca, ông đã biến các ca khúc của mình trở thành những bài hát điển hình của một thời đại.
Chiều vàng lại đem nhớ tiếc thương
Ðây người sang với con đò xưa
Và chiều chiều thôn nữ vấn vương
Duyên tình xưa êm thấm còn đâu
Người của bốn phương
Người đã ra đi có nhớ bao giờ
Dù duyên thề ước đắm với giấc mơ
Ðường tơ vấn vương
Ðem gieo thắm tươi vào đau thương
Và cố quên tình người bơ vơ
(Lỡ Chuyến Ðò)
Anh Việt cho biết về tiểu sử của mình như sau:
“Sinh trưởng trong vùng đồng bằng sông Cửu Long giữa lúc cao trào kháng Pháp dành độc lập đang bùng lên. Buổi niên thiếu sống trong khung cảnh ruộng lúa phì nhiêu với sóng triều biển cả của những chiều gió lộng với dòng Kiên Giang in bóng trăng vàng và cũng là nơi còn ghi chiến tích oanh liệt của anh hùng Nguyễn Trung Trực chống giặc Pháp, nêu gương tiết liệt với ngàn thu”.
Chính ở đây Anh Việt đã viết các ca khúc “Bến Kiên Giang”, “Chiều Trong Rừng Thẳm”, “Một Chuyến Ði”, “Lỡ Chuyến Ðò”...
Có điều hơi lạ Anh Việt là người Nam, tình yêu của ông đối với sông nước, ruộng đồng nơi mình sinh trưởng thật đằm thắm, nhưng nhạc của ông không có vẻ gì là sản phẩm của một người gốc gác miền Nam cả.
Nhà văn Nguyễn Trọng Trạc bày tỏ cảm tưởng khi nghe lại các ca khúc của Anh Việt như sau:
“Những bài hát cũ gợi lại cả trời xưa cũ, thời xưa cũ, những rung động xa xưa, cũng nhắc đến cả một chiều dài phức tạp của lịch sử đất nước Việt Nam cận đại. Anh đã khởi đi trong những ngày quật cường của quần chúng, đã sống cuộc sống giang hồ của một nghệ sĩ, đã góp tiếng lòng với quê hương, và cũng đã có tâm trạng của một kẻ bị lưu đầy”.
Còn nhà văn Thanh Nam đã mượn thơ Quang Dũng để viết về Anh Việt:
Chưa chắc cây cao hồ dễ im
Sông sâu hồ dễ đã êm đềm
Cây cao chừng đợi giờ giông tố
Sông đợi mùa dâng sóng nước lênCó vẻ như Anh Việt muốn viết anh hùng ca, nhưng chất lãng mạn đã lấn át mọi cái khác, nên cuối cùng ông chỉ còn lại những bài tình ca.
Ngoài ngàn dặm đoàn người ra đi
Trong sương lạnh lòng trai bền chí
Ra biên quan xa xăm ngàn phương
Và còn vọng tiếng hát trong sương
Người theo ngàn gió
Biệt ly buồn nhớ
Chờ đợi bao năm
Sống với âm thầm
Chốn ấy xa xăm người đi
Chiếc bóng bên song chờ chi
Tha phương ngoài ngàn quan san
Từ bao lần lá thu tàn...
(Một Chuyến Ði)
Bài hát hùng tráng nhất của Anh Việt là bài “Chiều Trong Rừng Thẳm”. Bài hát này có thể coi như tiếng vang của tâm hồn ông đối với các nhân vật lịch sử và quê hương riêng, ông ấp ủ trong hồn. Chính nỗi bi tráng của bài hát trở thành hùng tráng:
Trong rừng xa vắng âm u nhuộm ánh dương mờ
Tiếng gió rít lên ngàn cây xác xơ
Chuông chùa vang nhắc ngân lên như những oan hồn
Rừng còn mang hận mãi trong hoàng hôn
Mây nặng u hoài
Thây ngập bên rừng
Tiếng gió hòa bi ai
Ðây là nấm mồ
Bao nhiêu quân Nam hy sinh vì quốc dân
(Chiều Trong Rừng Thẳm)
Bài tình ca ngọt ngào và trọn nghĩa nhất của Anh Việt có lẽ là bài “Thơ Ngây”. Ðây cũng là bài hát được nhiều ca sĩ chọn để trình bày nhiều hơn cả trong số các nhạc phẩm của ông.
Từ âm điệu đến lời ca có một vẻ gì đó nũng nịu, làm dáng, nhưng vẫn giữ được vẻ nghiêm trang, trong sáng, không quá trớn để trở thành bỡn cợt hay giả dối:
Khi ấy em còn thơ ngây
Ðôi mắt chưa vương lệ sầu
Cười đùa trong muôn ánh trăng
Ðắm xinh đôi môi hồng thắm
Em ngắm mây hồng hay dòng nước trong
Thấy lòng ngẩn ngơ như tìm một bóng ai
..............
Rồi một hôm
Có chàng trai trẻ đến nơi này
Ðời em có một lần
Là lần tim em thấy yêu chàng...
(Thơ Ngây)
Anh Việt có vẻ là một người sống kín đáo. Ông ít xuất hiện ở nhưng nơi công cộng, dù cho đó có là nơi người ta mang nhạc của ông ra trình diễn. Hoặc giả ông cũng có tới dự nhưng tự lẫn vào đám đông, như những khán giả vô danh khác.
Ông từng giữ những chức vụ quan trọng trong chế độ cũ của chúng ta ở Sài Gòn xưa, nhưng cũng ít người biết ông.
Từ sau biến cố 75, sống ở hải ngoại, người ta cũng không thấy ông tuyên bố điều này điều khác, ở chỗ nọ chỗ kia.
Chắc ông chọn sự im lặng.
Những người yêu nhạc ông hoàn toàn kính trọng sư im lặng của ông, và xin gửi tới ông một bông hồng tạ ơn về nhưng gì ông đã cống hiến cho âm nhạc Việt Nam.
Bến Cũ
NBến ấy ngày xưa người đi vấn vương biệt ly
Gió cuốn mây trôi về đây
Thấy bóng người về hay chăng?
Xa nhau bến xưa ngày ấy
Anh đi thế thôi từ đây
Sầu chết bên lòng
Hồn nặng nhớ mong
Biết đi sầu em mong
Nhưng ngàn dân đang ngóng
Dưới trời gió mưa
Làn gió chiều đưa
Xa nhau bến xưa ngày ấy
Anh như bóng mây hồng trôi
Về chốn xa vời
Lòng nặng nhớ mong
Cố quên sầu thương đi
Anh nguyền đi theo gió
Chớ buồn khóc chi
Càng khổ người đi
Bến ấy chiều sương chờ mong
Vấn vương lòng ta
Gió cuốn mây trôi về đâu
Cố nén sầu lòng bao năm
Nguyễn Ðình Toàn - NV
LTS.- Nhạc sĩ Anh Việt, tức cựu Ðại Tá Trần Văn Trọng, nguyên cục trưởng Cục Quân Cụ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa vừa từ trần vào ngày 15 Tháng Ba 2008 tại San Jose, Bắc California, Hoa Kỳ, hưởng thọ 81 tuổi.
Sau đây là bài viết của nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Ðình Toàn về nhạc sĩ quá cố Anh Việt, mà chúng tôi trân trọng giới thiệu.
Nếu hai thập niên 1940-1950 được coi là phồn thịnh của tân nhạc Việt Nam, thì phần đóng góp của Anh Việt không phải là nhỏ.
Vào thời ấy, buổi sáng người ta có thể nghe thấy Ngọc Bảo và Tâm Vấn hát “Bến Cũ” của Anh Việt trên đài phát thanh Hà Nội, buổi chiều hay đêm khuya người ta lại có thể nghe tiếng Anh Ngọc/Minh Trang, Mạnh Phát/Minh Diệu, Trọng Nghĩa/Ngọc Hà hát “Lỡ Chuyến Ðò”, “Một Chuyến Ði”, “Chiều Trong Rừng Thẳm” của ông trên sóng của các đài phát thanh Huế, Pháp Á hay Sài Gòn. Ấy là chưa kể có đài còn dùng nhạc của ông để làm nhạc hiệu nữa
Hầu hết các ca khúc của Anh Việt đều là tình ca.
Và, tình của chúng ta nói chung, trong thập niên 50, thường nói về những cuộc chia ly, nỗi nhớ nhung xa cách, ước mong một ngày yên bình được trở về chốn cũ, nối lại tình xưa...
Nhạc của Anh Việt cũng vậy.
Nhưng với cái ngọt ngào của âm điệu, thơ mộng của lời ca, ông đã biến các ca khúc của mình trở thành những bài hát điển hình của một thời đại.
Chiều vàng lại đem nhớ tiếc thương
Ðây người sang với con đò xưa
Và chiều chiều thôn nữ vấn vương
Duyên tình xưa êm thấm còn đâu
Người của bốn phương
Người đã ra đi có nhớ bao giờ
Dù duyên thề ước đắm với giấc mơ
Ðường tơ vấn vương
Ðem gieo thắm tươi vào đau thương
Và cố quên tình người bơ vơ
(Lỡ Chuyến Ðò)
Anh Việt cho biết về tiểu sử của mình như sau:
“Sinh trưởng trong vùng đồng bằng sông Cửu Long giữa lúc cao trào kháng Pháp dành độc lập đang bùng lên. Buổi niên thiếu sống trong khung cảnh ruộng lúa phì nhiêu với sóng triều biển cả của những chiều gió lộng với dòng Kiên Giang in bóng trăng vàng và cũng là nơi còn ghi chiến tích oanh liệt của anh hùng Nguyễn Trung Trực chống giặc Pháp, nêu gương tiết liệt với ngàn thu”.
Chính ở đây Anh Việt đã viết các ca khúc “Bến Kiên Giang”, “Chiều Trong Rừng Thẳm”, “Một Chuyến Ði”, “Lỡ Chuyến Ðò”...
Có điều hơi lạ Anh Việt là người Nam, tình yêu của ông đối với sông nước, ruộng đồng nơi mình sinh trưởng thật đằm thắm, nhưng nhạc của ông không có vẻ gì là sản phẩm của một người gốc gác miền Nam cả.
Nhà văn Nguyễn Trọng Trạc bày tỏ cảm tưởng khi nghe lại các ca khúc của Anh Việt như sau:
“Những bài hát cũ gợi lại cả trời xưa cũ, thời xưa cũ, những rung động xa xưa, cũng nhắc đến cả một chiều dài phức tạp của lịch sử đất nước Việt Nam cận đại. Anh đã khởi đi trong những ngày quật cường của quần chúng, đã sống cuộc sống giang hồ của một nghệ sĩ, đã góp tiếng lòng với quê hương, và cũng đã có tâm trạng của một kẻ bị lưu đầy”.
Còn nhà văn Thanh Nam đã mượn thơ Quang Dũng để viết về Anh Việt:
Chưa chắc cây cao hồ dễ im
Sông sâu hồ dễ đã êm đềm
Cây cao chừng đợi giờ giông tố
Sông đợi mùa dâng sóng nước lênCó vẻ như Anh Việt muốn viết anh hùng ca, nhưng chất lãng mạn đã lấn át mọi cái khác, nên cuối cùng ông chỉ còn lại những bài tình ca.
Ngoài ngàn dặm đoàn người ra đi
Trong sương lạnh lòng trai bền chí
Ra biên quan xa xăm ngàn phương
Và còn vọng tiếng hát trong sương
Người theo ngàn gió
Biệt ly buồn nhớ
Chờ đợi bao năm
Sống với âm thầm
Chốn ấy xa xăm người đi
Chiếc bóng bên song chờ chi
Tha phương ngoài ngàn quan san
Từ bao lần lá thu tàn...
(Một Chuyến Ði)
Bài hát hùng tráng nhất của Anh Việt là bài “Chiều Trong Rừng Thẳm”. Bài hát này có thể coi như tiếng vang của tâm hồn ông đối với các nhân vật lịch sử và quê hương riêng, ông ấp ủ trong hồn. Chính nỗi bi tráng của bài hát trở thành hùng tráng:
Trong rừng xa vắng âm u nhuộm ánh dương mờ
Tiếng gió rít lên ngàn cây xác xơ
Chuông chùa vang nhắc ngân lên như những oan hồn
Rừng còn mang hận mãi trong hoàng hôn
Mây nặng u hoài
Thây ngập bên rừng
Tiếng gió hòa bi ai
Ðây là nấm mồ
Bao nhiêu quân Nam hy sinh vì quốc dân
(Chiều Trong Rừng Thẳm)
Bài tình ca ngọt ngào và trọn nghĩa nhất của Anh Việt có lẽ là bài “Thơ Ngây”. Ðây cũng là bài hát được nhiều ca sĩ chọn để trình bày nhiều hơn cả trong số các nhạc phẩm của ông.
Từ âm điệu đến lời ca có một vẻ gì đó nũng nịu, làm dáng, nhưng vẫn giữ được vẻ nghiêm trang, trong sáng, không quá trớn để trở thành bỡn cợt hay giả dối:
Khi ấy em còn thơ ngây
Ðôi mắt chưa vương lệ sầu
Cười đùa trong muôn ánh trăng
Ðắm xinh đôi môi hồng thắm
Em ngắm mây hồng hay dòng nước trong
Thấy lòng ngẩn ngơ như tìm một bóng ai
..............
Rồi một hôm
Có chàng trai trẻ đến nơi này
Ðời em có một lần
Là lần tim em thấy yêu chàng...
(Thơ Ngây)
Anh Việt có vẻ là một người sống kín đáo. Ông ít xuất hiện ở nhưng nơi công cộng, dù cho đó có là nơi người ta mang nhạc của ông ra trình diễn. Hoặc giả ông cũng có tới dự nhưng tự lẫn vào đám đông, như những khán giả vô danh khác.
Ông từng giữ những chức vụ quan trọng trong chế độ cũ của chúng ta ở Sài Gòn xưa, nhưng cũng ít người biết ông.
Từ sau biến cố 75, sống ở hải ngoại, người ta cũng không thấy ông tuyên bố điều này điều khác, ở chỗ nọ chỗ kia.
Chắc ông chọn sự im lặng.
Những người yêu nhạc ông hoàn toàn kính trọng sư im lặng của ông, và xin gửi tới ông một bông hồng tạ ơn về nhưng gì ông đã cống hiến cho âm nhạc Việt Nam.
Bến Cũ
NBến ấy ngày xưa người đi vấn vương biệt ly
Gió cuốn mây trôi về đây
Thấy bóng người về hay chăng?
Xa nhau bến xưa ngày ấy
Anh đi thế thôi từ đây
Sầu chết bên lòng
Hồn nặng nhớ mong
Biết đi sầu em mong
Nhưng ngàn dân đang ngóng
Dưới trời gió mưa
Làn gió chiều đưa
Xa nhau bến xưa ngày ấy
Anh như bóng mây hồng trôi
Về chốn xa vời
Lòng nặng nhớ mong
Cố quên sầu thương đi
Anh nguyền đi theo gió
Chớ buồn khóc chi
Càng khổ người đi
Bến ấy chiều sương chờ mong
Vấn vương lòng ta
Gió cuốn mây trôi về đâu
Cố nén sầu lòng bao năm
Nguyễn Ðình Toàn - NV
- suong.chieu
- Thành viên thực thụ
- Bài viết: 150
- Ngày tham gia: Sáu T3 07, 2008 9:26 am
- tancogiaoduyen
- Site Admin
- Bài viết: 41708
- Ngày tham gia: Hai T4 12, 2004 5:00 pm
- Đến từ: U.S.A
- Tiếp xúc:
Giã từ nhạc sĩ Anh Việt
[align=center]Giã từ nhạc sĩ Anh Việt [/align]
[ram]http://www.minhcanh-mychau.com/audio/phongvan/032308a NHAC SI ANH VIET.mp3[/ram]
Thời gian trôi qua, số các nhạc sĩ kỳ cựu của nền âm nhạc Việt Nam ngày càng vơi đi. Thời gian chẳng chừa ai, biết thế mà sao lòng cứ chùng xuống mỗi khi nghe tin có người ra đi vĩnh viễn. Mới đây, là hôm 15 tháng Ba với tin nhạc sĩ Anh Việt từ trần tại San Jose, Hoa Kỳ. Chương trình kỳ này, Thy Nga mời quý vị cùng nghe lại dòng nhạc của ông.
Nhạc sĩ Anh Việt qua đời tại San Jose, thọ 81 tuổi. (Ảnh do các cựu chiến hữu của nhạc sĩ Anh Việt cung cấp)
“Bến cũ” qua “giọng hát vượt thời gian” Thái Thanh …
Trong vườn âm nhạc Việt Nam, Anh Việt là một cây đại thụ, tàng cây lớn, tỏa bóng mát làm cho người nghe nhạc của ông, luôn cảm thấy nhẹ nhàng, êm đềm dù rằng các bài đầu tiên ông viết là vào thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tức là khi đất nước đã bị bao trùm bởi chiến tranh. Như bao thanh niên khi đó, Anh Việt lên đường theo tiếng gọi của núi sông.
Nhà báo Sao Biển ở San Jose, cùng nơi định cư ở Mỹ như nhạc sĩ Anh Việt, viết rằng giòng nhạc Anh Việt
“làm dịu cơn đau, khỏa lấp sự kinh hoàng của chiến cuộc. Giống như “Một thời để yêu và một thời để chết” của nhà văn Erich Remarque khi nhìn thấy một cặp tình nhân gửi hồn nhau trong đáy mắt trên đường hành quân ngược xuôi.”
“Bến Kiên Giang” phổ ý thơ Lý Dũng Tâm, quý vị đang nghe Thanh Vân hát …
Kiên Giang là nơi nhạc sĩ Anh Việt ra đời. Chàng thanh niên tên thật là Trần Văn Trọng, vào năm 1945 khi 18 tuổi viết nhạc bản này để nhớ về nơi sinh trưởng của mình. Trên đường chinh chiến, một buổi cùng đoàn quân dừng chân trong rừng sâu, hoàn cảnh gây cảm hứng cho chàng trai viết nên nhạc bản “Chiều trong rừng thẳm”
“Chiều trong rừng thẳm” qua giọng hát Thanh Vân …
Bài này nhịp điệu hùng tráng, dễ hát nên rất phổ biến vào thời đó. Thế nhưng, có điều trớ trêu là bài nhạc về cuộc kháng chiến chống Pháp như vậy, mà Đài Phát thanh Pháp Á lại chọn làm nhạc hiệu, sau khi đổi tên và lời. Anh Việt còn có bài “Tự do” được chọn làm nhạc hiệu cho Đài Phát thanh Kháng chiến Nam bộ, và bài hát chính cho Liên đoàn Thanh Niên Việt.
Và như để tiếp nối bài “Bến cũ”, qua năm 1947 Anh Việt viết bài “Lỡ chuyến đò” thương cảm cho cô thôn nữ đợi chờ nơi bến xưa bên giòng sông Kiên Giang, nhưng người yêu cứ mải phiêu bồng.
“Lỡ chuyến đò” với tiếng hát Mai Hương … Sáng tác kế tiếp, Anh Việt viết vào năm 1951, bài “Thơ ngây” là một trong các nhạc phẩm được yêu thích nhất. Tình cảm lãng mạn nhưng vẫn trong sáng, và lời ca của cô gái ngọt ngào biết bao.
“Thơ ngây” Thu Minh đang hát đến quý vị và các bạn …
Hồi đó, từ thành thị đến nông thôn, khắp các nơi đều vang lên các nhạc bản vừa nói, đủ hiểu là nhạc Anh Việt phổ biến chừng nào.
Anh Việt lại khoác chiến y, lần này là ở ngành Quân Cụ Việt Nam Cộng Hòa. Ông cũng dùng tiếng nhạc để ca ngợi quân ngũ và quê hương, như các bài “”Quân Cụ hành khúc” vào năm 1956, “Nhảy Dù hành khúc” năm 68, và theo tài liệu của Trần Ngọc thì năm 1972, nhạc sĩ Anh Việt phổ một bài thơ hào hùng về cuộc hành quân Hạ Lào, do Phan Nhật Nam viết.
Song song, Anh Việt vẫn viết nhạc tình, và đóng góp những chương trình nhạc cho Đài Phát thanh Pháp Á, Đài Phát thanh Quân đội, Đài Phát thanh và Đài Truyền hình Saigon. Ông từng là Chủ tịch Hội Văn Nghệ sĩ Quân đội.
Được biết nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam cũng từng phục vụ trong ngành Quân Cụ, Thy Nga hỏi thăm về cố nhạc sĩ Anh Việt:
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam : Thưa Chị, tôi được quen anh Trần Văn Trọng (tức nhạc sĩ Anh Việt) từ năm 1966 khi tôi tốt nghiệp trường Bộ binh Thủ Đức, được về ngành Quân Cụ. Lúc đó, anh Trần Văn Trọng là Trung Tá Cục trưởng Cục Quân Cụ, còn mình mới là Chuẩn Úy!
Ở Cục, anh Trọng anh ấy cao quá, mình không có thời giờ liên lạc được, trừ trường hợp anh ấy lên Đà Lạt đi học lại, ghi danh vào trường Chính trị Kinh Doanh khóa 1. Tôi từ ngành Quân Cụ cũng được đổi lên Đà Lạt.
Thy Nga : Như thế là được có cơ hội gần với xếp lớn! Anh Nam thấy tình tình của anh Anh Việt như thế nào?
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam : Nếu mà không thân với anh ấy thì trông anh rất là nghiêm, ai cũng sợ. Thế nhưng thực sự, gần anh ấy mới biết anh ấy rất bình dân, điềm đạm. Cái tính văn nghệ của anh ấy lãng mạn thì ai cũng biết rồi. Tôi hồi còn trẻ, mình làm nhiều lỗi lầm, mấy thượng cấp của tôi mách anh ấy, thì anh ấy nói “Thôi, nó là văn nghệ sĩ, đừng có để ý cái chuyện đó”. Vì vậy mà tôi được anh ấy che chở rất nhiều. Thực sự phải nói là anh ấy thương em út lắm.
Thy Nga : Kỷ niệm nào, anh Nam ghi nhớ nhất về anh Anh Việt?
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam : Thưa Chị, một buổi chiều nhạt nắng, ở ngoài thì sương mù dày đặc trên đỉnh đồi, anh ấy chơi guitar và hát các bài mới sáng tác. Anh hát xong thì tôi mượn anh ấy, nói là cho em mượn về tập, nhưng thực sự là tôi đưa cái bản nhạc ấy cho ban nhạc sinh viên của Viện Đại học. Ban nhạc này cũng chơi ở phòng trà gọi là “Chic cabaret” tại đường Hoàng Diệu.
Tối hôm đó, với một số văn nghệ sĩ Saigon và các bạn anh ấy ở trường Chỉ huy Tham Mưu, tôi mời anh ấy đến nhà hàng đó. Anh Trọng vừa mới ngồi xuống thì anh Âu, trưởng ban nhạc giới thiệu “Giới thiệu cùng quý vị một bản nhạc mới sáng tác của nhạc sĩ Anh Việt” thế là mấy người ấy hát cái bài đó.
Anh Việt ngạc nhiên mà vừa vui tại vì cái bài ấy anh mới viết xong, đã có người hát ngay. Đêm hôm đó thực sự là một đêm nhạc thính phòng của Anh Việt. Kỷ niệm ấy, không bao giờ tôi có thể quên được.
Thy Nga : Tháng Tư năm 1975, Anh Việt phải rời quê hương. Chân ướt chân ráo trên xứ người, ông trải nỗi lòng qua bài “Ngày tôi xa Saigon”.
Có nhiều đêm nằm mơ, về gặp lại Saigon
Saigon buồn hỏi tôi
Bây giờ, anh vui mộng hải hồ
bây giờ, anh quên tình sông núi.
Không! tôi không quên Saigon đâu! Cũng trong năm 75, nhạc sĩ Anh Việt viết “Đừng khóc nữa em ơi”, “Xuân viễn xứ”. Kế đến, dù bận xây dựng cuộc sống mới nơi xứ lạ, Anh Việt vẫn dành thời giờ cho tình yêu âm nhạc, và gửi gấm tâm sự của mình qua những nốt nhạc:
“Giọt sương đêm” vào năm 78, “Tôi sẽ về quê hương” và “Hè về đâu đây” viết năm 85, “Ngày xưa yêu nhau”, “Từ chiều đó”, và “Theo dấu thơ nhạc” phổ ý thơ Hoàng Liên vào năm 86. Sau đó, là bài “Giọt buồn” năm 87, “Một thời dễ thương” viết năm 90, “Bâng quơ” phổ ý thơ Tố Oanh vào năm 93. Tố Oanh là người bạn đời, luôn bên cạnh ông qua những trôi nổi của thế sự.
“Bâng quơ” với giọng hát Ái Vân …
Sau đó, dường như tâm hồn Anh Việt đã chùng lắng nên ông tìm đến cõi nhạc Thiền. Từ năm 93 đến 96, ông thực hiện được một tập nhạc và hai cuốn CD trong lãnh vực này.
Tiếp đến, năm 97 Anh Việt phổ các bài kinh, kệ, sám nguyện của đạo Phật, thành hai cuốn CD nhạc kinh trong đó, giọng ca của các phật tử hòa cùng với tiếng đàn Mandolin của ông.
Ra hải ngoại định cư, ông ẩn dật nhưng vẫn sáng tác, và luôn hướng về những đồng bào nghèo khó trong nước: Năm 1999, số tiền bán vé chương trình kỷ niệm 50 năm sáng tác, nhạc sĩ Anh Việt gửi về Việt Nam giúp nạn nhân bão lụt miền Trung.
Trong âm thanh ca khúc “Bâng quơ” Thy Nga xin kết thúc chương trình tưởng nhớ nhạc sĩ Anh Việt … tạm biệt quý thính giả …
DACTD[/ram]
[ram]http://www.minhcanh-mychau.com/audio/phongvan/032308a NHAC SI ANH VIET.mp3[/ram]
Thời gian trôi qua, số các nhạc sĩ kỳ cựu của nền âm nhạc Việt Nam ngày càng vơi đi. Thời gian chẳng chừa ai, biết thế mà sao lòng cứ chùng xuống mỗi khi nghe tin có người ra đi vĩnh viễn. Mới đây, là hôm 15 tháng Ba với tin nhạc sĩ Anh Việt từ trần tại San Jose, Hoa Kỳ. Chương trình kỳ này, Thy Nga mời quý vị cùng nghe lại dòng nhạc của ông.
Nhạc sĩ Anh Việt qua đời tại San Jose, thọ 81 tuổi. (Ảnh do các cựu chiến hữu của nhạc sĩ Anh Việt cung cấp)
“Bến cũ” qua “giọng hát vượt thời gian” Thái Thanh …
Trong vườn âm nhạc Việt Nam, Anh Việt là một cây đại thụ, tàng cây lớn, tỏa bóng mát làm cho người nghe nhạc của ông, luôn cảm thấy nhẹ nhàng, êm đềm dù rằng các bài đầu tiên ông viết là vào thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tức là khi đất nước đã bị bao trùm bởi chiến tranh. Như bao thanh niên khi đó, Anh Việt lên đường theo tiếng gọi của núi sông.
Nhà báo Sao Biển ở San Jose, cùng nơi định cư ở Mỹ như nhạc sĩ Anh Việt, viết rằng giòng nhạc Anh Việt
“làm dịu cơn đau, khỏa lấp sự kinh hoàng của chiến cuộc. Giống như “Một thời để yêu và một thời để chết” của nhà văn Erich Remarque khi nhìn thấy một cặp tình nhân gửi hồn nhau trong đáy mắt trên đường hành quân ngược xuôi.”
“Bến Kiên Giang” phổ ý thơ Lý Dũng Tâm, quý vị đang nghe Thanh Vân hát …
Kiên Giang là nơi nhạc sĩ Anh Việt ra đời. Chàng thanh niên tên thật là Trần Văn Trọng, vào năm 1945 khi 18 tuổi viết nhạc bản này để nhớ về nơi sinh trưởng của mình. Trên đường chinh chiến, một buổi cùng đoàn quân dừng chân trong rừng sâu, hoàn cảnh gây cảm hứng cho chàng trai viết nên nhạc bản “Chiều trong rừng thẳm”
“Chiều trong rừng thẳm” qua giọng hát Thanh Vân …
Bài này nhịp điệu hùng tráng, dễ hát nên rất phổ biến vào thời đó. Thế nhưng, có điều trớ trêu là bài nhạc về cuộc kháng chiến chống Pháp như vậy, mà Đài Phát thanh Pháp Á lại chọn làm nhạc hiệu, sau khi đổi tên và lời. Anh Việt còn có bài “Tự do” được chọn làm nhạc hiệu cho Đài Phát thanh Kháng chiến Nam bộ, và bài hát chính cho Liên đoàn Thanh Niên Việt.
Và như để tiếp nối bài “Bến cũ”, qua năm 1947 Anh Việt viết bài “Lỡ chuyến đò” thương cảm cho cô thôn nữ đợi chờ nơi bến xưa bên giòng sông Kiên Giang, nhưng người yêu cứ mải phiêu bồng.
“Lỡ chuyến đò” với tiếng hát Mai Hương … Sáng tác kế tiếp, Anh Việt viết vào năm 1951, bài “Thơ ngây” là một trong các nhạc phẩm được yêu thích nhất. Tình cảm lãng mạn nhưng vẫn trong sáng, và lời ca của cô gái ngọt ngào biết bao.
“Thơ ngây” Thu Minh đang hát đến quý vị và các bạn …
Hồi đó, từ thành thị đến nông thôn, khắp các nơi đều vang lên các nhạc bản vừa nói, đủ hiểu là nhạc Anh Việt phổ biến chừng nào.
Anh Việt lại khoác chiến y, lần này là ở ngành Quân Cụ Việt Nam Cộng Hòa. Ông cũng dùng tiếng nhạc để ca ngợi quân ngũ và quê hương, như các bài “”Quân Cụ hành khúc” vào năm 1956, “Nhảy Dù hành khúc” năm 68, và theo tài liệu của Trần Ngọc thì năm 1972, nhạc sĩ Anh Việt phổ một bài thơ hào hùng về cuộc hành quân Hạ Lào, do Phan Nhật Nam viết.
Song song, Anh Việt vẫn viết nhạc tình, và đóng góp những chương trình nhạc cho Đài Phát thanh Pháp Á, Đài Phát thanh Quân đội, Đài Phát thanh và Đài Truyền hình Saigon. Ông từng là Chủ tịch Hội Văn Nghệ sĩ Quân đội.
Được biết nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam cũng từng phục vụ trong ngành Quân Cụ, Thy Nga hỏi thăm về cố nhạc sĩ Anh Việt:
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam : Thưa Chị, tôi được quen anh Trần Văn Trọng (tức nhạc sĩ Anh Việt) từ năm 1966 khi tôi tốt nghiệp trường Bộ binh Thủ Đức, được về ngành Quân Cụ. Lúc đó, anh Trần Văn Trọng là Trung Tá Cục trưởng Cục Quân Cụ, còn mình mới là Chuẩn Úy!
Ở Cục, anh Trọng anh ấy cao quá, mình không có thời giờ liên lạc được, trừ trường hợp anh ấy lên Đà Lạt đi học lại, ghi danh vào trường Chính trị Kinh Doanh khóa 1. Tôi từ ngành Quân Cụ cũng được đổi lên Đà Lạt.
Thy Nga : Như thế là được có cơ hội gần với xếp lớn! Anh Nam thấy tình tình của anh Anh Việt như thế nào?
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam : Nếu mà không thân với anh ấy thì trông anh rất là nghiêm, ai cũng sợ. Thế nhưng thực sự, gần anh ấy mới biết anh ấy rất bình dân, điềm đạm. Cái tính văn nghệ của anh ấy lãng mạn thì ai cũng biết rồi. Tôi hồi còn trẻ, mình làm nhiều lỗi lầm, mấy thượng cấp của tôi mách anh ấy, thì anh ấy nói “Thôi, nó là văn nghệ sĩ, đừng có để ý cái chuyện đó”. Vì vậy mà tôi được anh ấy che chở rất nhiều. Thực sự phải nói là anh ấy thương em út lắm.
Thy Nga : Kỷ niệm nào, anh Nam ghi nhớ nhất về anh Anh Việt?
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Nam : Thưa Chị, một buổi chiều nhạt nắng, ở ngoài thì sương mù dày đặc trên đỉnh đồi, anh ấy chơi guitar và hát các bài mới sáng tác. Anh hát xong thì tôi mượn anh ấy, nói là cho em mượn về tập, nhưng thực sự là tôi đưa cái bản nhạc ấy cho ban nhạc sinh viên của Viện Đại học. Ban nhạc này cũng chơi ở phòng trà gọi là “Chic cabaret” tại đường Hoàng Diệu.
Tối hôm đó, với một số văn nghệ sĩ Saigon và các bạn anh ấy ở trường Chỉ huy Tham Mưu, tôi mời anh ấy đến nhà hàng đó. Anh Trọng vừa mới ngồi xuống thì anh Âu, trưởng ban nhạc giới thiệu “Giới thiệu cùng quý vị một bản nhạc mới sáng tác của nhạc sĩ Anh Việt” thế là mấy người ấy hát cái bài đó.
Anh Việt ngạc nhiên mà vừa vui tại vì cái bài ấy anh mới viết xong, đã có người hát ngay. Đêm hôm đó thực sự là một đêm nhạc thính phòng của Anh Việt. Kỷ niệm ấy, không bao giờ tôi có thể quên được.
Thy Nga : Tháng Tư năm 1975, Anh Việt phải rời quê hương. Chân ướt chân ráo trên xứ người, ông trải nỗi lòng qua bài “Ngày tôi xa Saigon”.
Có nhiều đêm nằm mơ, về gặp lại Saigon
Saigon buồn hỏi tôi
Bây giờ, anh vui mộng hải hồ
bây giờ, anh quên tình sông núi.
Không! tôi không quên Saigon đâu! Cũng trong năm 75, nhạc sĩ Anh Việt viết “Đừng khóc nữa em ơi”, “Xuân viễn xứ”. Kế đến, dù bận xây dựng cuộc sống mới nơi xứ lạ, Anh Việt vẫn dành thời giờ cho tình yêu âm nhạc, và gửi gấm tâm sự của mình qua những nốt nhạc:
“Giọt sương đêm” vào năm 78, “Tôi sẽ về quê hương” và “Hè về đâu đây” viết năm 85, “Ngày xưa yêu nhau”, “Từ chiều đó”, và “Theo dấu thơ nhạc” phổ ý thơ Hoàng Liên vào năm 86. Sau đó, là bài “Giọt buồn” năm 87, “Một thời dễ thương” viết năm 90, “Bâng quơ” phổ ý thơ Tố Oanh vào năm 93. Tố Oanh là người bạn đời, luôn bên cạnh ông qua những trôi nổi của thế sự.
“Bâng quơ” với giọng hát Ái Vân …
Sau đó, dường như tâm hồn Anh Việt đã chùng lắng nên ông tìm đến cõi nhạc Thiền. Từ năm 93 đến 96, ông thực hiện được một tập nhạc và hai cuốn CD trong lãnh vực này.
Tiếp đến, năm 97 Anh Việt phổ các bài kinh, kệ, sám nguyện của đạo Phật, thành hai cuốn CD nhạc kinh trong đó, giọng ca của các phật tử hòa cùng với tiếng đàn Mandolin của ông.
Ra hải ngoại định cư, ông ẩn dật nhưng vẫn sáng tác, và luôn hướng về những đồng bào nghèo khó trong nước: Năm 1999, số tiền bán vé chương trình kỷ niệm 50 năm sáng tác, nhạc sĩ Anh Việt gửi về Việt Nam giúp nạn nhân bão lụt miền Trung.
Trong âm thanh ca khúc “Bâng quơ” Thy Nga xin kết thúc chương trình tưởng nhớ nhạc sĩ Anh Việt … tạm biệt quý thính giả …
DACTD[/ram]