Hoa Phượng - Người con Núi Sập

[mecailuong]

[align=center]
Soạn giả Hoa Phượng. (Ảnh: TL của Kiên Giang Hà Huy Hà).
[/align]

Soạn giả Hoa Phượng tên thật Lương Kế Nghiệp, sinh ra và lớn lên tại núi Sập (huyện Thoại Sơn, An Giang). Ông rời quê hương đi kháng chiến năm 14 tuổi (1947) được tổ chức phân công công tác tại Ty Công an tỉnh Long Châu Hậu.

Sau Hiệp định Genève Hoa Phượng cùng hai người bạn chí cốt Sơn Nam (nhà văn) và Kiên Giang (nhà thơ) rời quê nhà, lên đất Sài Gòn, mỗi người một nhiệm vụ quyết lập công danh theo con đường cầm bút. Phần mình Hoa Phượng kết thân với một người bạn nghèo nữa là Hà Triều (tên thật Đặng Nguơn Chúc, cũng dân kháng chiến) cùng viết kịch bản sân khấu, do đó các vở cải lương hợp soạn đều ghi tên hai người: Hà Triều - Hoa Phượng.

Sự nghiệp của ông hết sức đồ sộ: trên 60 kịch bản cải lương (viết chung và riêng đều được các đoàn hát lớn công diễn khắp miền Nam, miền Trung; cá biệt có vở lọt ra tận miền Bắc (trước l975), và không thể không trở thành đề tài bàn tán trong giới văn nghệ sĩ ngoài ấy.

Trong số những tác phẩm của mình, Hoa Phượng có sáng tác 6 câu vọng cổ đặc biệt nhan đề Trái tim núi Sập . "Đặc biệt", vì ông không công bố mà trao cho người bạn chí cốt là nhà thơ Kiên Giang từ năm 1976, và tâm tình:

- Bài này em viết đã lâu, kể như lời di chúc hay trăn trối. Anh đừng phổ biến, sau khi em chết, anh nên cho ca trước quan tài.

Nhà thơ Kiên Giang cất giữ. Khi Hoa Phượng qua đời 22-10-1984, ông đã làm tròn bổn phận của người được ký thác: đêm 24 rạng 25 tháng 10 năm 1984 (đêm văn nghệ vĩnh biệt Hoa Phượng) ông chờ Thanh Sang để nhờ ca bài này. Vì Thanh Sang là một nghệ sĩ đã được Hoa Phượng (và Hà Triều) nâng lên lừ vai Tạ Tốn, trong vở Cô gái Đồ Long. Nhưng hôm ấy Thanh Sang đi hát ở tỉnh, nên vào giờ chót ông nhờ Thanh Tuấn. Và Thanh Tuấn đã cất cao giọng ca của mình để nói lời sau cùng thay Hoa Phượng !

Hoa Phượng đã gửi gắm những gì trong bài ca Trái tim núi Sập? Chúng ta đều biết, núi Sập là hòn núi nhỏ, đẹp nhưng không phải là cái đẹp thường tình, mà núi Sập đẹp vì tự thân nó là cả hồn thiêng sông núi của dân tộc. Núi Sập sừng sững bên kinh Lạc Dục (cũng gọi Tam Khê), một con kinh mà năm 1818 Trấn thủ Vĩnh Thanh Thoại Ngọc Hầu Nguyễn Văn Thoại đã vâng mệnh trực tiếp đốc suất dân công nạo vét "chỉ trong một tháng thì xong". Từ ấy mới có đường thủy ăn thông từ Rạch Giá (biển) đến sông Hậu ở Long Xuyên. Việc đi lại giữa hai nơi ấy vô cùng tiện lợi, vì không phải đi vòng đường biển bọc mũi Cà Mau như trước - quá mất thời gian lại nguy hiểm. Không chỉ thế, nó còn đem nước ngọt vào rửa chua phèn, và phục vụ việc tưới tiêu cho đồng lớn (thuộc vùng Tứ giác Long Xuyên). Chính vì sự ích lợi thiết thực đó vua đã lấy tên ông Nguyễn Văn Thoại sửa đặt tên kinh (Lạc Dục) là Thoại Hà, và sửa đặt lên núi (Sập) là Thoại Sơn, đồng thời cho dựng bia Thoại Sơn trên núi để kỷ niệm sự tích. Lại truyền lệnh cấm dân đốn cây, phải bảo vệ núi mới được ban tên luôn tươi đẹp. Người dân ở đây đã ý thức cao việc gìn giữ cảnh quan môi trường ấy. Thoại Sơn đến nay vẫn còn nguyên vẹn.

Thế nhưng kể từ thời thuộc Pháp người ta đã liên tục khai thác đá núi Sập. Họ tích cực tàn phá để núi Sập ngày càng lở lói...

Hoa Phượng là người đã được sinh ra và lớn lên trên vùng đất núi này, nên ông đã từng ngày, từng giờ nghe rất rõ tiếng rên siết vô cùng đớn đau của núi. Ông nghĩ tưởng, nếu cứ như thế thì chắc chắn một ngày nào đó núi Sập - di tích văn hóa lịch sử - sẽ không còn! Vì vậy ông không thể không sáng tác bài ca vọng cổ Trái tim núi Sập để cảnh giác hành vi xâm phạm vô ý thức ấy (hiện nay không còn khai thác đá ở núi Sập).

NGUYỄN HỮU HIỆP

[tancogiaoduyen]

[tancogiaoduyen]

Hoa Phượng - "Trái tim Núi Sập"



Một chiều cuối đông năm 1956, tại nhà riêng ở Sài Gòn, nhà thơ Kiên Giang tiếp hai chàng trai trẻ thất nghiệp vừa ở dưới quê lên. Đó là Đặng Ngươn Chúc (22 tuổi) và Lương Kế Nghiệp (23 tuổi). Kiên Giang lúc này đã là một soạn giả nổi tiếng với các tuồng Ngưu Lang - Chức Nữ, Lưu Bình - Dương Lễ đang được các đại ban săn đón về làm giám đốc kỹ thuật. Trong hai chàng trai thì Đặng Ngươn Chúc có vài bài phê bình đăng trên trang Điện ảnh kịch trường của Báo Công nhân. Biết được mơ ước và hoàn cảnh của hai chàng trai trẻ, nhà thơ Kiên Giang nói: “Sao các cậu không thử viết tuồng?”. Một ý kiến hay! Đặng Ngươn Chúc bèn lấy nhuận bút mấy bài báo mời Lương Kế Nghiệp đi xem vở Tình tráng sĩ của đoàn Thanh Minh để tham khảo. Cả hai soạn nội dung rồi chia nhau viết, chỉ một tuần là xong, đem đưa nhà thơ Kiên Giang xem. Ông gật đầu đem đi dựng trên sân khấu Minh Chí - Việt Hùng. Tên vở được giám đốc kỹ thuật hãng đĩa ASIA - Thái Thụy đặt là Tình quê hương vì có nội dung chống quân Minh. Nhưng đến gần ngày khai trương vẫn chưa có tên soạn giả, bị hối thúc, Đặng Ngươn Chúc lấy tên mấy người em của mình ghép lại thành Hà Triều, còn Lương Thế Nghiệp đặt bút danh là Hoa Phượng cho “ướt át”. Và đó là vở đầu tiên đánh dấu cuộc hội ngộ đầy duyên nợ của hai tài năng lớn mở đầu cho hàng loạt vở sau này của hai người.

Tuy nhiên mãi đến vở thứ ba Khi hoa anh đào nở thì cái tên Hà Triều - Hoa Phượng mới được công chúng biết đến. Và cũng chính tuồng này đã đưa Thành Được lên hàng ngôi sao với vai Tô Điền Sơn.

Sự hợp tác khởi đầu tốt đẹp. Hai “thầy tuồng” trẻ hứng khởi hăng say viết. Đêm đêm trong căn buồng thuê ở chung tại một xóm nghèo, hai thầy tuồng trẻ vừa viết vừa đập muỗi! Hoa Phượng được cô gái nhà kế bên mến mộ theo về làm vợ “để có người nấu cơm” cho hai thầy ăn.

Từ đó, vợ chồng Hoa Phượng đi đâu, Hà Triều theo đó. Con họ đẻ ra kêu Hà Triều là “ba hai”. Hai người đặt tên cho những đứa con của mình cũng rặt màu cải lương: Nhứt Nương, Nhị Lang, Tam Lang... Cuộc “sống chung” trên mười năm của họ đã cho ra đời hơn 30 vở thuộc đủ mọi đề tài, nhưng thành công lớn nhất là những tuồng xã hội.

Trong sự nghiệp của mình, tổng cộng Hoa Phượng đã viết chung và riêng gần 100 vở các loại. Trong đó có rất nhiều vở qua thời gian vẫn sống trong lòng khán giả như Nửa đời hương phấn, Con gái chị Hằng, Tiếng sáo vọng cung Tần, Tần nương thất, Tấm lòng của biển... Với Tần nương thất, Bạch Tuyết từ diễn viên mới vào nghề vừa đoạt giải “Triển vọng nhất trong năm” (1963) đã được trao giải “Diễn viên xuất sắc” (1965) một giải nhà nghề thực thụ.

Hoa Phượng viết tuồng bằng cả tâm hồn của sự chiêm nghiệm cuộc sống và những trải nghiệm của chính mình. Mỗi lời ca, lời thoại của ông như những dòng huyết lệ. Con người tài hoa này chỉ “ở trọ” với cuộc đời có 51 năm: Hoa Phượng sinh năm 1933 tại Núi Sập (An Giang). Năm 1947 ông tham gia kháng chiến ở Long Châu Hà, từ năm 1956 - 1984 viết kịch bản cải lương. Sau ngày giải phóng, ông lang bạt khắp các tỉnh miền Tây viết kịch bản cải lương cho các đoàn. Những ngày cuối đời, ông về Sài Gòn và tạ thế ngày 22-10-1984 vì bệnh ung thư phổi. Sau khi mất, Hoa Phượng còn để lại món quà bất hủ tặng quê hương - nơi đã sinh ra ông, đó là bài ca Trái tim núi Sập. Con người tài hoa mà bất hạnh ấy đã vượt lên mọi đau khổ của kiếp người, vắt kiệt sức mình ra để nhả những giọt mật cho đời, ông cũng là một “cải lương chi bảo”.

NGÔ THỊ HỒNG NHAN

[TranKhanh]

[tancogiaoduyen]

[vesau_le]

Nhất Nương ơi! Ở đâu lên tiếng đi chứ? Nhớ hoài đôi mắt của nàng

[huynhhuong9]

Nhất Nương ơi! Ở đâu lên tiếng đi chứ? Nhớ hoài đôi mắt của nàng

Lam sao tim duoc bai Trai Tim Nui Sap day ,ban hien?

[vantam]

để T scan bài này rồi nhờ NA đưa lên cho mọi người xem cho vui ..

[tienghathoctro]

Núi Sập ở Châu Đốc, Thoại Sơn, hay An Hảo vậy ?

[northcoid]

tìm ban trai o Nui Sap chi ! tìm ở Long AN dep trai hơn ne ! hiii.
những nhân vật này làm minh buồn cho số kiếp con nguoi chưa danh vô phận qua

[mayly]

wa Hoa Phuong cung que voi minh. Thuong cho mot nhac sy...nho ve nui sap...nho sao la nho